زهرا قزلباش - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه علامه طباطبایی تهران،

در مقاله ی حاضر ، با استفاده از نظریه ی انسجام متن هلیدی و حسن به بررسی و تحلیل داستان« فارسی شکر است » ،اثر محمد علی جمال زاده، پرداخته شده است.بر اساس این نظریه، نخستین عامل تعیین کننده متنیت یک اثر، انسجام است. انسجام و هماهنگی میان اجزای متن از برترین ویژگی های یک اثر ادبی به شمار می رود لذا امروزه این نظریه در تحلیل متون ادبی متعددی به کارگرفته می شود. انسجام از طریق وجود عناصری در متن ایجاد می شود .این عوامل شامل سه دسته ی دستوری،واژگانی و پیوندی می شوند و نقش آن ها، ایجاد ارتباط میان جمله هاست . عناصر انسجام دستوری شامل: ارجاع، جانشینی وحذف؛ انسجام واژگانی شامل: تکرار، هم معنایی، شمول معنایی ،تضاد معنایی،با هم آیی و انسجام پیوندی شامل: افزایشی،تقابلی ،زمانی و ارجاعی می شود . در این گفتار با استفاده از رویکرد توصیفی _ تحلیلی هر یک از حیطه های مذکور، در داستان « فارسی شکر است» به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه ی حاصل از پژوهش نشانگر این بود که نویسنده اثر مذکور توانسته است با بهره گیری از همه ی عوامل انسجام، پیوندی گسست ناپذیر در اثر خود ایجاد بکند.از میان این عوامل، عناصرانسجام پیوندی بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده اند.

انسجام ، نظریه هلیدی و حسن، فارسی شکر است،زبان شناسی متن