نیلوفرسادات عبدالهی - دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران – مدرس دانشگاه تهران

همراهی هنر با ادبیات در شاهنامه را میتوان در کهن ترین نسخه ها تا نسخ دوره متاخر بررسی کرد. شاهنامه به سبب اشتمال بر داستانهای پهلوانی همچنین جایگاه و محبوبیت مردمی، ظرفیت بالایی برای ترسیم تصاویر داشته است. نگارگران با ترسیم نگاره های داستانها نقش مهمی در شناخت و ترویج شاهنامه میان مردم و حتی فرهیختگان بازی کرده اند. به گونه ای که بسیاری افراد بیش از روایت فردوسی، داستانها و شخصیتها را با نگاره ها می شناسند. متاسفانه برخی نگارگران به تطبیق اثر خود با روایت فردوسی کم توجه بوده یا تحت تاثیر عواملی مانند روایات عامیانه و الگوبرداری از نگاره های پیشین اشتباهاتی را وارد جریان تصویرنگاری شاهنامه کرده اند. این نکته موجب رواج تصورات نادرست درباره شاهنامه و روایتگری فردوسی در میان مردم شده است. یکی از مشهورترین نمونه ها نبرد رستم و دیو سپید در خان هفتم است. این نگاره در بسیاری از نسخ مصور ترسیم شده است. در این مقاله به تحلیل این نگاره در شاهنامه بایسنقری، یکی از نسخه های مشهور شاهنامه و بیان وجوه اختلاف آن با روایت فردوسی پرداخته ایم .

شاهنامه، نگارگری، روایت، هفت خان رستم، دیو سپید.