مطالعه صفات اگرومورفولوژیکی ارقام بومی و اصلاحی گندم تحت شرایط آب و هوایی اهواز

به منظور رفتار رشد تعیین همبستگی بین برخی از صفات مورفولوژیک با عملکرد دانه تعداد ۲۲( ۲۷ گندم بومی و ۵ ژنوتیپ گندم ( رقم گندم آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۳ تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. تعداد ۲۷ ژنوتیپ گندم انتخاب و صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد ۱۰ بوته، وزن دانه سنبله، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه در سنبلچه، ارتفاع ساقه، عرض برگ پرچم، طول برگ پرچم، تعداد پنجه های بارور، روز تا ۵۰% خوشه دهی، روز تا %۵۰گردافشانی، روز تا %۵۰ رسیدگی، شاخص برداشت، قطر ساقه، قطر پدانکل، وزن تک بوته، وزن تک خوشه و وزن کل اندازه گیری گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه اختلاف معنیداری در سطح ۱ درصد در صفت وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد ۱۰ بوته، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه در سنبلچه، تعداد سنبلچه، وزن تک خوشه، وزن تک بوته، ارتفاع ساقه، عرض برگ پرچم، طول برگ پرچم، روز تا %۵۰ خوشه دهی، روز تا %۵۰ گرده افشانی، روز تا ۵۰% رسیدگی، شاخص برداشت و وزن دانه سنبله و در سطح آماری ۵ درصد از نظروزن کل، قطر ساقه و قطر پدانکل وجود داشت. نتایج حاصل از تعیین ضرایب همبستگی نیز نشانگر همبستگی مثبت و بسیارمعنی دار عملکرد کل )r=۰/۶۹(، عملکرد ۱۰ بوته )r=۰/۸۹(، وزن تک بوته )r=۰/۸۴(، ارتفاع بوته )r=۰/۳۹(، وزن کل )r=۰/۳۷(، عرض برگ پرچم ) )r=۰/۶۵، طول برگ پرچم )r=۰/۴۵(، روز تا %۵۰ خوشه دهی )r=۰/۴۲(، روز تا %۵۰ گردهافشانی )r=۰/۱۰(، روز تا %۵۰ رسیدگی )r=۰/۵۳(، تعدادپنجه های بارور )r=۰/۱۶(، شاخص برداشت ) )r=۰/۸۲ و وزن دانه سنبله )r=۰/۹۲( با وزن هزار دانه بود. همبستگی تعداد دانه در خوشه )r=۰/۶۶(، تعداد دانه در سنبلچه )r=۰/۶۱(، تعداد سنبلچه )r=۰/۶۴(، قطر ساقه )r=۰/۶۱(، قطر پدانکل )r=۰/۵۶(، وزن تک خوشه )r=۰/۸۷( با وزن هزار دانه با وجود مثبت بودن، غیر معنی دار به دست آمد. تجزیه دندروگرام نشان داد که گندم چمران به همراه گندمهای بومی G۲۰۳Qb و G۲۱۷Qmدر یک گروه قرار گرفتند، میتوان اظهار کرد که گندم چمران از نظر تیپ رشد ویژگیهای شبیه به گندمهای بومی دارد چرا که بقیه ژنوتیپ های )سرخه، فلات، استار و روشن( سازگار گندم در منطقه همگی در گروه دیگری جای دارند.

Keywords:

ژنوتیپ , عملکرد دانه , اجزاء عملکرد , همبستگی , صفات مورفولوژیک.