فائزه جاودانه
حمیده جوادی نژاد
محمد حسینی نیک

هدف: از آنجایی که یکی از پرکاربردترین ابزار آموزشی در کشور، کتاب های درسی است وهمچنین آموزش های محیطی دردوره های تحصیلی مختلف، می تواند نقش موثری در بسیج افکار عمومی جهت حفاظت از محیط زیست داشته باشد.لذا هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای درسی درس علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی بر اساس مولفه آموزش محیط زیست بود.روش شناسی تحقیق: نوع پژوهش حاضر توصیفی-کاربردی است که با توجه به ماهیت موضوع و هدف های آن، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه و نمونه آماری شامل تمام کتاب درسی علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است. موارد مورد تحلیل شامل کل مطالب کتاب اعم از تصاویر، متن، فکر کنید، جمع آوری اطلاعات و .... غیره بود که بر اساس مولفه های آب ، خاک ، جنگل و درختان ، هوا ، تالاب ها ، آلودگی ها ، نقش فناوری در محیط زیست، نقش انسان در حفاظت از محیط زیست ، فرسایش لایه اوزون، آلودگی ها صوتی و طبیعی، دریاها و رودخانه ها، حیوانات و جانوران، نقش گرم شدن کره زمین در محیط زیست، نحوه بهره برداری از منابع تجدیدپذیر و تجدید ناپذیر ، مورد بررسی و کدگذاری قرار گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: فراوانی مولفه های محیط زیست در کتاب آموزش علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی، آب ( ۱۸بار)، خاک (۲۵)، جنگل و درختان (۱۲)، هوا (۱۸)، تالاب ها (۱)، آلودگی ها (۲)، نقش فناوری در محیط زیست (۱)، نقش انسان در حفاظت از محیط زیست (۱۰)، فرسایش لایه اوزون (۱)، آلودگی ها صوتی و طبیعی (۲)، دریاها و رودخانه ها (۳)، حیوانات و جانوران (۷)، نقش گرم شدن کره زمین در محیط زیست ( (۰، نحوه بهره برداری از منابع تجدیدپذیر و تجدید ناپذیر (۱۲)، مورد توجه قرار گرفته است.نتیجه گیری: در کتاب درسی علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی مولفه آب و خاک بیشترین ضریب اهمیت را نسبت به بقیه مولفه ها دارد و نقش گرم شدن کره زمین در محیط زیست پایین ترین درجه اهمیت را نشان داد.

تحلیل محتوا، علوم تجربی، پنجم ابتدایی، آموزش محیطی