علیرضا زمانی - کارشناسی ارشد، مدیریت شهری، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران
سجاد رنجبر - کارشناسی، شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه پیام نور بوشهر، ایران
ندا شیروانی برازجان - کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، دانشکده مدیریت و علوم انسانی، دانشگاه آزادا سلامی واحد یزد، ایران

موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران، در کنار حکومتی قدرتمند و آگاه به مسائل راهبردی بادید نظامی- اقتصادی منجر به ساخت بزرگترین و سازمان یافته ترین عنصر دست ساخته بشر تا آن زمان شد، اینگونه بود که راه متولد شد. هخامنشیان با گسترش پهنه حکومت خود به خوبی جایگاهراهها و ساختمان های میان آنها را درک کرده اند. می توان گفت کاروانسرا و راه دو عنصر مکملیکدیگر بوده اند. روش تحقیق و نحوه جمع آوری اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش، از طریقمطالعه اسنادی و کتابخانه ای است. از اهداف این مقاله در کنار بررسی پیشینه کاروانسراها و راه ها،اشاره به «کاروانسرای مشیرالملک برازجان» است، کاروانسرایی تمام سنگی که نمونه آن تاکنون در کشور گزارش نشده است. از مشخصه های دیگری که این کاروانسرا را از دیگر بناها متمایز می کند،داشتن پلی درفاصله ۳۰ کیلومتری شمال کاروانسرا بر روی رودخانه دالکی است. وجود این پلنشان از اهمیت راه برای کاروانسرا دارد، اهمیتی که ۱۵۰ سال پیش، حاکم فارس را بر آن داشت تااول، دستور ساخت پل و سپس کاروانسرا را بدهد. این کاروانسرا در شهر برازجان، شهرستاندشتستان، در استان بوشهر واقع است. برازجان شهری، با پیشینه تاریخی طولانی است که قدمتآن به دوره هخامنشیان میرسد، و ریشه های آن را باید در شهر باستانی تموکن (تا اوکه) جستجوکرد. این پژوهش با مرور بر تاریخچه مرمت شهری و ارائه دیدگاه کنونی آن به بررسی مسائل ومشکلات کاروانسرای مشیرالملک پرداخته و در آخر پیشنهاداتی جهت رفع مشکلات و احیای اینبنای ارزشمند ارائه شده است.

برازجان، راه، کاروانسرا، مرمت شهری