سروش هاشمی - کارشناس مسئول حفظ و مرمت بناهای تاریخی اداره میراث فرهنگی استان سمنان
فتانه رحیمی - دانشجوی دکترای باستان شناسی، گرایش اسلامی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

کاروانسراها از جمله آثار پر ارزش معماری ایران هستند که از ایام قدیم به عنوان یکی از مهم-ترین سازه معماری در بین راه ها ساخته می شدند و اهمیت آنها از نظر جریانات اقتصادی و نظامی وجغرافیای و مذهبی و تبادل فرهنگی و... غیر قابل انکار است. لذا کاروانسراها همواره از دید حکام وتجار و بازرگانان به عنوان مکانی با ارزش تلقی می شد. یکی از این کاروانسراهای مهم، مجموعهکاروانسراهای آهوان واقع در استان سمنان؛ به عنوان بناهایی برجای مانده از دوره پیش از صفوی ودوره صفویه است که به لحاظ قرار گرفتن در مسیر جاده تجاری ابریشم و یا همان جاده خراسان -بغداد از اهمیت ویژهای برخوردار است. علیرغم اینکه در متون تاریخی، اشاره های فراوانی به منطقهآهوان و کاروانسراهای آن شده است اما تاکنون مورد توجه چندانی قرار نگرفته است. در این مقالهسعی شده است که با روش تحقیق کتابخانه ای- میدانی، ضمن معرفی کاروانسرا به بازخوانی و طبقه بندی و تحلیل اسناد تاریخی نویافته در خصوص مالکیت گذشته این بنا پرداخته؛ تاجنبه هایی ناشناخته از گذشته بنا نیز روشن شود. شواهد نشان می دهد که در این اسناد به تاریخمستندی از وقایع مربوط به کاروانسرا و صاحبان آن و مسایل مربوط به امور مالی و اجاره و اداره آنپرداخته شده است.

اسناد، امیراعظم، طباطبایی، کاروانسرا، کاروانسرای آهوان،، مصالحه