تعیین تیپ اقلیمی مناطق مختلف با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی

تغییرات اقلیمی در ابعاد وسیع سبب افزایش تغییر شاخص های حدی می شود. از آنجا که این شاخص ها نقش مهمی در بروز خشک سالی ، سیل ها و دیگر بلایای اقلیمی دارند، بررسی رفتار آن ها در بستر تغییرات اقلیمی ضروری است. در تحقیق حاضر از داده های بارش ۲۴ ساعته ۱۱ ایستگاه سینوپتیک در محدوده مرز های رسمی استان های اصفهان، شیراز، یزد و کرمان طی دوره آماری (۱۳۹۵-۱۳۶۶) استفاده شده است. برای استخراج روندها نیز از شاخص های تغییر اقلیم (ETCCDI) با استفاده از نرم افزار RClimDex بهره گیری شده است. همچنین جهت بررسی روند از آزمون ناپارامتری من-کندال اصلاح شده (TFPW-MN) و به منظور منطقه بندی شرایط بارش حدی از روش تحلیل مولفه اصلی در قالب نرم افزار آماری MINITAB استفاده گردیده است. نتایح آزمون TFPW-MN نشان می دهد شاخص های بارش در اکثر مناطق مورد مطالعه فاقد روند، روند کاهشی ضعیف و دارای شیب همگن اند. پس از تشکیل ماتریس همبستگی متغیر بارش به کمک روش تحلیل مولفه های اصلی به یازده مولفه کاهش و با استفاده از چرخش واریماکس چرخش داده شدند. با بررسی نتایج حاصل از الگوریتم PCA چهار تیپ اقلیمی شناسایی شد که تیپ اقلیمی چهارم (ایستگاه شیراز) نسبتا به دیگر ایستگاه های مورد مطالعه با ۸۵ درصد ویژه مقدار واریانس از کل تغییرات بارش حدی، موثرترین نقش را در ایجاد شرایط اقلیمی بارش حدی دارد. در نتیجه می توان گفت ساختار کلی بارش در منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر عرض جغرافیایی، وجود پیکربندی ناهمواری و توده های هوا قرار دارد و با تغییر هر یک از این عوامل، بارش تغییر خواهد کرد.

Keywords:

بارش حدی , تغییر اقلیم , PCA , TFPW-MN