مجید علی حوری - استادیار، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز

خرما یکی از مهمترین محصولات باغبانی در ایران است. در این پژوهش پس از اندازه گیری میزان تبخیر-تعرق خرما توسط لایسیمتر در سال های اول تا سوم رشد گیاه که به ترتیب معادل ۳/۲۷۴، ۷/۴۰۲ و ۲/۵۹۷ میلی متر بود، مقادیر نیاز آبی برآورد شده با روش های پنمن-مانتیث فائو، بلانی-کریدل فائو، تشت تبخیر فائو، جنسن-هیز اصلاح شده و هارگریوز-سامانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی آماری رگرسیون خطی معادلات تبخیر-تعرق نسبت به روش لایسیمتری نشان داد که تمام معادلات در سطح یک درصد معنی دار بودند. ضریب تعیین تعدیل شده (R۲adj) بین ۹۴/۰ و ۹۷/۰ به ترتیب برای معادلات تشت تبخیر فائو و بلانی-کریدل فائو در نوسان بود، در حالی که کارایی مدل سازی (EF) از ۹۳/۰ در معادله پنمن-مانتیث فائو تا ۹۵/۰ در معادله بلانی-کریدل فائو متغیر بود. کمترین و بیشترین مقدار بیشینه خطای نسبی (ME) به ترتیب به معادله هارگریوز-سامانی و تشت تبخیر فائو و حداقل و حداکثر تفاوت نسبی بین مقادیر برآورد شده و اندازه گیری شده (nRMSE) به ترتیب به معادله بلانی-کریدل فائو و پنمن-مانتیث فائو تعلق یافت. کمترین و بیشترین ضریب جرم باقی مانده (CRM) نیز در معادلات بلانی-کریدل فائو و جنسن-هیز اصلاح شده وجود داشت. مقایسه معادلات تبخیر-تعرق نشان داد که معادله بلانی-کریدل فائو، دارای بیشترین دقت برازش در شهرستان اهواز بود. البته روش های پنمن-مانتیث فائو و تشت تبخیر فائو نیز دقت خوبی داشتند.

آبیاری, تبخیر-تعرق, پنمن-مانتیث فائو, رگرسیون, ضریب تعیین