مهدی یلتقیان خیابانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
سید مهدی هاشمی - استادیار، گروه مهندسی آبیاری، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
محمد ابراهیم بنی حبیب - استاد، گروه مهندسی آبیاری، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران
یوسف حسنی - پژوهشگر، دفتر اقتصاد و بهره وری آب و آبفا، وزارت نیرو، تهران

تلفات قابل توجه توزیع و تحویل آب آبیاری، ارتقا مدیریت بهره برداری شبکه های آبیاری و زهکشی را بیش ازپیش گوشزد می کند. ارائه راهکارهای مربوطه، نیازمند بررسی طرح ها، از جنبه های فنی و اقتصادی است. ازین رو تحقیق حاضر به بررسی کارایی راهکارهای غیرسازه ای و خودکارسازی، از دو دیدگاه فنی، با ارزیابی عملکرد تحویل و توزیع آب، و دیدگاه اقتصاد مهندسی، طبق شاخص های نسبت درآمد به هزینه و سود نهایی طی دوره های بلند و کوتاه مدت می پردازد. شبیه سازی بهره برداری تحت سناریوهای نوسانی و نرمال بهره برداری انجام شد. کانال اصلی شبکه ی آبیای رودشت که از نوسانات جریان سراب کانال، به دلیل وقوع دوره های کم آبی، رنج می برد به عنوان مورد مطالعاتی تحقیق انتخاب شد. طبق نتایج راهکار های غیرسازه ای سبب بهبود کفایت تحویل آب به آبگیرها، تا حداکثر ۲۲ درصد نسبت به بهره برداری موجود، شدند. روش خودکارسازی با غلبه بر نوسانات شدید جریان ورودی، تمام نیاز آبگیرها را برطرف کرده و با بهبود حداکثری شاخص کفایت تا ۸۵ درصدی همراه بود. ارزیابی اقتصادی در دوره طرح کوتاه مدت پنج و بلندمدت ده ساله حاکی از درآمدزایی بیشتر راهکار خودکارسازی نسبت به سایر روش ها بود. ولی حداکثر سود در سناریوی نرمال و در دوره های کوتاه پنج و بلندمدت ده ساله به ترتیب ۵۶۸ و ۱۴۴۶ میلیارد تومان برای راهکار غیرسازه ای افزایش دبی و کاهش زمان آبیاری بدست آمد. بنابراین، در شرایط موجود بهره برداری طی بلندمدت گزینه های غیرسازه ای کارکرد بهتری داشته اند.

تحلیل اقتصادی, روشهای بهره برداری, خودکار سازی, شبکه آبیاری رودشت