سروش محرابیان - دانشجوی دکتری، دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده مهندسی علوم آب، تخصص: آبیاری/ زهکشی
عبدالرحیم هوشمند - دانشیار، اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده مهندسی علوم آب، تخصص: زهکشی، کیفیت آب، مدیریت بهره برداری
موسی مسگرباشی - دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

استفاده از روش آبیاری قطره ای زیرسطحی و کابرد مواد جاذب رطوبت مانند زئولیت سبب افزایش ماندگاری آب در خاک می شود. به همین دلیل بر عملکرد و بهره وری آب گیاهان زراعی می تواند موثر باشد. به منظور ارزیابی مطالعه همزمان اثر عمق لوله های آبده و کاربرد زئولیت بر محصول ذرت، تحقیقی در دو فصل زراعی: کشت اول در اسفند ۱۳۹۵ تا اواسط تیر ماه ۱۳۹۶ (T۱) و کشت دوم از اواسط تیر ماه ۱۳۹۶ تا اواخر آبان ماه ۱۳۹۶ (T۲) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و به صورت بلوک های خرد شده نواری انجام شد. در این تحقیق دو تیمار مقدار زئولیت در سه سطح (صفر:Z۰، پنج: Z۱ و ده: Z۲ درصد) و کارگذاری لوله های قطره چکان دار در سه عمق (۱۰: D۱، ۲۰: D۲ و ۳۰: D۳ سانتی متر) و با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که عمق نصب لوله های قطره چکان دار بر زیست توده، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه و مقدار زئولیت بر عملکرد دانه، زیست توده، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه اثر معنی داری داشتند (P-Value≤۰.۰۵). اثر متقابل مقدار زئولیت و عمق نصب لوله بر شاخص سطح برگ، درصد نیتروژن دانه و درصد پروتئین دانه اثر معنی داری داشتند (P-Value≤۰.۰۵). بیشترین عملکرد دانه و بالاترین بهره وری آب در ترکیب تیماری D۳Z۳ و بیشترین مقدار زیست توده در تیمارهای D۲Z۳ و D۳Z۳ مشاهده شد. برهمکنش کلیه تیمارها نشان داد که تیمارهای T۱D۳Z۲، T۱D۳Z۳ و T۲D۳Z۳ بیشترین عملکرد دانه و تیمارهای T۱D۲Z۳ و T۲D۲Z۳ بیشترین زیست توده را داشتند. بیشترین درصد پروتئین در تیمار D۲Z۳ و بیشترین درصد نیتروژن در تیمارهای D۲Z۳ و D۳Z۳ به دست آمد. با جمع بندی نتایج، تیمار D۳Z۳ به عنوان مناسب ترین تیمار از نظر عملکرد دانه، بهره وری آب، زیست توده و کیفیت دانه به دست آمد. به همین دلیل کارگذاری لوله های قطره چکان دار در عمق ۳۰ سانتی متر و کاربرد زئولیت در مقدار ۱۰ درصد برای کشت ذرت در شرایط استان خوزستان پیشنهاد می شود.

پروتئین دانه, زئولیت کلسیک, عمق لوله آبده, بهره وری آب, نیتروژن دانه