فاطمه باقری - دپارتمان انسان و محیط، موزه انسان
غلام حسین کرمی - دپارتمان انسان و محیط، موزه انسان
رحیم باقری - دپارتمان انسان و محیط، موزه انسان
رضا نجف زاده - شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی
اعظم رونقی - شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی

منابع آب سطحی و زیرزمینی، به خصوص چشمه کارستی ارناوه و سد شیرین دره، منابع اصلی آب آشامیدنی و کشاورزی در استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران است. هدف این مطالعه تعیین منشا و بررسی خصوصیات هیدروشیمیایی و ایزوتوپی چشمه ارناوه و سد شیرین دره و کیفیت آب جهت کشاورزی و شرب بود. نمونه های آب طی یک دوره (مهرماه ۱۳۹۷) از چشمه کارستی ارناوه، رودخانه، و سد شیرین دره جمع آوری و مقادیر EC، TDS، یونهای اصلی، و ایزوتوپهای δ۱۸O و ۲Hδ آنها تعیین شد. همچنین، دو ایستگاه باران سنجی قلعه بربر و حصهگاه نیز جهت نمونهبرداری ایزوتوپی از آب باران و ترسیم خط ایزوتوپی بارش انتخاب شدند. نتایج هیدروشیمیایی نشان داد تیپ آب کلیه نمونهها Ca-Mg-HCO۳ و Ca-Mg-SO۴ است. میانگین هدایت الکتریکی نمونهها حدود ۹۰۰ میکروموس بر سانتیمتر بود که تغییرات مکانی و عمقی چندانی در محدوده مورد مطالعه ندارد. کیفیت آب رودخانه شیرین دره پس از اختلاط با چشمه بهتر شده و مقدار غلظت یونها کاهش یافته است. رابطه به دست آمده برای خط بارش ایزوتوپی شیرین دره + ۵.۶۷ (R= ۰.۹۶) δ۱۸O ۷.۱۴ ۲H=δ بوده که به دلیل تبخیر ثانویه و شیب و عرض از مبدا آن نسبت به خط بارش جهانی کاهش پیدا کرده است. بررسی ایزوتوپی نشان میدهد منشا آنها بارشهای جو ی است و نمونههای مخزن، به دلیل تبخیر، غنیتر از رودخانه است و انحراف ناچیزی از خط بارش محلی دارد. کیفیت آب از نظر شرب و کشاورزی مناسب است.

Hydrochemistry, Isotope characteristics, LMWL, quality indexes, Shirin dareh, خصوصیات ایزوتوپی, خط بارش ایزوتوپی, شاخص کیفی, شیرین دره, هیدروشیمی