فاطمه امامی - استادیار گروه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
شهین اوجاق علیزاده - استادیار گروه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
صدیقه سنایی - دانشجوی دکتری ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

خردگرایی به مثابه مولفه­ای بنیادین و کارمایه­ای اساسی، همواره جزئی ثابت در شعر و هنر ایرانی بوده است؛ چه تعالی اجتماعی و تکامل تمدن، متوقف بر خردورزی و بهره مندی از این عنصر در جهان­بینی است. اگرچه سنت غالب سبک خراسانی، «طبیعت­گرایی» بوده است، با این همه شاعران این سبک فکری، به خردگرایی نیز بی توجه نبوده اند و مضامین مرتبط با خرد در میان اشعار این دسته به خوبی هویداست. هدف از این نوشتار بررسی جایگاه این عنصر در شعر سنایی و عمدتا در حدیقه الحقیقه است. بررسی محتوای حدیقه الحقیقه حکایت از بسامد بالای مضامین و مفاهیم مرتبط با خرد و خردگرایی نزد شاعر آن دارد، به طوری ­که تکرار ۱۳ بار واژه «عقل»، ۳ بار واژه «خرد» و ترکیبات آن، ۹ بار «عقل کلی» و ۱ بار «اللباب» در ۲۲ بیت فصل اول منظومه حدیقه الحقیقه نشان از رویکرد عقلایی و خردمندانه سنایی در کتاب دارد.

سنایی, خردگرایی, خرد گریزی, حدیقه الحقیقه, سیر و سلوک عرفانی