مهتاب شورمیج - دانشجوی دکتری تاریخ تشیع اثناعشری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
منصور داداش نژاد - دانشیار گروه تاریخ اسلام، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
محمد شورمیج - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران
علی آقانوری - دانشیار گروه تاریخ تشیع اثناعشری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

موقوفات و نذورات در گسترش آیین های عاشورایی در ایران نقش بسزایی داشته است. مشارکت طبقات سیاسی و عامه مردم در فعالیت های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی موجب شد با گذشت زمان این حضور پررنگ و محسوس تر شود. از زمان آل بویه تا آغاز عصر صفویه (۳۳۴-۹۰۷ ه.ق.) نمونه هایی از اختصاص موقوفات و نذورات برای تبلیغ و اجرای آیین های عاشورایی می توان جست وجو کرد. از جمله اقدامات شیعیان و علاقه مندان به خاندان عصمت و طهارت در اختصاص موقوفات و نذورات متعدد برای ساخت حرم امامان شیعه، ساخت مدرسه، کتاب خانه، دارالسیاده و برگزاری مراسم سوگواری است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی آن است که با موشکافی در داده های موجود تاریخی نشان دهد موقوفات و نذورات این ادوار تا چه اندازه در گسترش آیین های عاشورایی در ایران موثر بوده است. با بررسی منابع مختلف در نهایت این نتیجه حاصل شد که وقف، نذورات و صدقات در گسترش آیین های عاشورایی موثر بوده و سبب رشد تشیع در میان مردم ایران شده است.

تشیع, آیین های عاشورایی, وقف, نذورات, صدقات