ارزیابی پایداری عملکرد دانه لاین های امید بخش بهاره کلزا (.Brassica napus L) با استفاده از روش GGE بای پلات

برهمکنش ژنوتیپ در محیط یکی از مسائل پیچیده در برنامه های اصلاح گیاهان زراعی برای تولید ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار است. به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه و سازگاری کلزا در چهار مکان از اقلیم گرم جنوب (زابل و حاجی آباد استان هرمزگان) و گرم شمال ایران (گرگان و ساری)، نه لاین آزاد گرده افشان کلزای بهاره همراه با هفت رقم دیگر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی (۹۸-۱۳۹۶) کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج مربوط به میانگین عملکرد دوساله در چهار مکان نشان داد که ژنوتیپ­های G۹ (SRL-۹۵-۱۶) و G۱۲ (OG-AL) به ترتیب با میانگین ۳۴۱۲ و ۲۵۰۷ کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین و کمترین عملکرد دانه بودند. عملکرد دانه در مکان های مورد مطالعه تفاوت معنی داری داشت. بر اساس نمودار چندضلعی از مدل GGE بای­پلات، مکان های مورد بررسی در ابرمحیط ۲ یا نزدیک به آن قرار داشته و دو ژنوتیپ  G۲ (SRL-۹۵-۷) و G۹ (SRL-۹۵-۱۶) برترین ژنوتیپ­ها در این ابرمحیط بودند. ارزیابی مختصات آزمونگر متوسط نشان داد که ژنوتیپ­­های G۲ و  G۹برتر از ژنوتیپ­های شاهد از جمله ژنوتیپ G۱۱  (دلگان با رتبه سوم) بوده و از هر دو جنبه پایداری و عملکرد، برترین ژنوتیپ­ها بودند. این دو ژنوتیپ کمترین فاصله را از ژنوتیپ آرمانی فرضی در قیاس با سایر لاین­ها و ارقام شاهد داشتند. بر اساس نتایج این تحقیق، با در نظر گرفتن میزان و پایداری عملکرد دانه، ژنوتیپ های G۹ و G۲ برای اقلیم گرم جنوب و گرم شمال ایران مناسب شناخته شدند.

Keywords:

Broad and specific adaptation , Mega-environment , Spring oilseed rape lines and Yield stability. , ابرمحیط , پایداری عملکرد , سازگاری عمومی و خصوصی , لاین های کلزای بهاره