وحید ابراری - کارشناسی حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لارستان

حقوق بشردوستانه یکی از مباحث مهم حقوق بین الملل است که به حمایت از قربانیان جنگ و کاهش خشونت پرداخته و بدون توجه به علت جنگ و قانونی یا غیرقانونی بودن و صرف نظر از اینکه قربانیان متعلق به کدام یک از دو طرف درگیری هستند، از آنها حمایت می کند. مقررات حقوق بشردوستانه، از خشونت بی اندازه در جنگ ها جلوگیری کرده وحق دولت ها را در انتخاب سلاح ها و روش های جنگی محدود می نماید، به همین دلیل آنرا حقوق در جنگ یا حقوق جنگ هم می نامند. حقوق بشر دوستانه مورد تاکید ادیان آسمانی بخصوص دین مبین اسلام می باشد. اسلام در زمان بروز جنگ قانون گسترده ای را بر پایه عدل، رحمت و رعایت حقوق انسانی تدوین نموده است و از غیر نظامیان و افراد خاص همچون، زنان، کودکان و سالخوردگان حمایت می نماید و کشتار آنان را نهی می فرماید. برای بیماران، مجروحان، نابینایان و افراد افلیج نیز مصونیت قائل شده و درباره حقوق اسیران، توصیه های فراوانی را ایراد نموده است. درعرصه بین الملل هم طی سالیان متمادی معاهدات و اسناد بسیاری در خصوص افراد درگیر جنگ و غیر نظامیان و سایر افرادی که به نوعی با مخاصمات مسلحانه در ارتباط هستند در نظر گرفته شده است. جامعه جهانی با تصویب کنوانسیون های بین المللی مانند کنوانسیون ژنو و لاهه و سایر کنوانسیون ها سعی در ایجاد یک اصول اساسی بشر دوستانه در زمان رخدادهای جنگی دارد . این کنوانسیون ها، قوانینی هستند که رعایت آنها، اگرچه از وقوع جنگ جلوگیری نمی کند، اما دردها و آسیب های انسانی را تا حدودی از طرفین مخاصمه می کاهد. مقایسه بین حقوق بشر دوستانه در اسلام و مقررات امروزی، نشان می دهد که حقوق اسلامی در این زمینه هم به لحاظ تاریخی و هم به جهت داشتن احکام بشر دوستانه بسیار غنی تر از حقوق بشر دوستانه کنونی است.

حقوق بشر دوستانه، اسلام، حقوق بین الملل، مخاصمات مسلحانه، غیر نظامیان، اسناد بین المللی