مطالعه ی علم سنجی تولیدات پژوهشی در حوزه ی آینده نگاری راهبردی

آینده ­نگاری تلاش دارد با رویکردی نظام­مند، منطقی، مشارکتی و با مدیریت جامع و راهبردی منابع و ظرفیت­ ها با نگاه رو به آینده و با اتکاء به سه رکن آینده پژوهی، سیاست گذاری و برنامه ریزی راهبردی، سازمان، جامعه و کشور را به سوی چشم انداز و آینده ی مطلوب سوق دهد. بررسی پژوهش های انجام شده در این حوزه ی علمی جهت دستیابی به درکی نظام مند از فعالیت های پژوهشی صورت گرفته با هدف مدیریت و هدایت بهینه ی پژوهش های آتی در حوزه ی آینده نگاری و آینده نگاری راهبردی برای مدیران پژوهشی و پژوهش گران بسیار حیاتی است. مرور ادبیات پژوهشی علم سنجی از اهمیت و ضرورت علم­سنجی در حوزه های مختلف علمی سخن می گوید، بر این اساس مطالعه و بررسی شبکه ی مفهومی پژوهش حوزه­ی آینده نگاری و آینده­نگاری راهبردی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه ی علم­سنجی از تعداد ۱۷۳۳ مقاله ی مستخرج از پایگاه داده ScienceDirect به عنوان داده های ورودی نرم افزار وی او اس ویوئر استفاده می کند تا نقشه ی دانشی و شبکه مفهومی پژوهش و هم واژگانی پژوهش های آینده ­نگاری و آینده ­نگاری راهبردی و روند تولیدات پژوهشی این حوزه را بررسی و تحلیل نماید. نتایج نشان می دهند علاوه بر هم استنادی بالای بین آینده­نگاری و آینده­نگاری راهبردی، ۱۰ واژه کلیدی در بازه­ی زمانی ۱۹۹۶ تا سال۲۰۲۰ بیشترین حجم استناد و بکارگیری را داشته ­اند. روش پژوهش علم ­سنجی از طریق تجزیه و تحلیل هم استنادی، به طور موثر موضوعات و زمینه ­های تحقیقاتی، پژوهشگران و کلیدواژگان را در قالب خوشه ­هایی بررسی می کند که نتایج آن می ­تواند جهت هدایت تحقیقات آینده مورد توجه مدیران و پژوهش گران قرار گیرد. این مطالعه ی علم­سنجی درک گسترده­ای از وضعیت پژوهش های انجام شده در حوزه ی آینده­نگاری راهبردی فراهم می­کند.

Keywords:

آینده نگاری , آینده نگاری راهبردی , علم سنجی , شبکه مفهومی , آینده پژوهی