بررسی عوامل موثر بر اضافه برداشت کشاورزان از منابع آب زیرزمینی در دشت زاوه- تربت حیدریه
عنوان مقاله: بررسی عوامل موثر بر اضافه برداشت کشاورزان از منابع آب زیرزمینی در دشت زاوه- تربت حیدریه
شناسه ملی مقاله: JR_WRA-34-4_008
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_WRA-34-4_008
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
علیرضا کرباسی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
تکتم محتشمی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه
امین علیزاده - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد
زهرا مقیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه
خلاصه مقاله:
علیرضا کرباسی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
تکتم محتشمی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه
امین علیزاده - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد
زهرا مقیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه
کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر به استحصال آبهای زیرزمینی وابسته است. بهرهبرداری از ذخایر آب زیرزمینی در دشت زاوه- تربتحیدریه بیشتر از پتانسیل تجدیدپذیر آبخوان بوده و لایههای آب زیرزمینی در این منطقه دارای کسری مخزن است. به همین منظور، در این پژوهش با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با کشاورزان در این دشت (که از طریق نمونهگیری خوشهای دومرحلهای در سال ۹۵-۱۳۹۴ انتخاب شده بودند) و بهکارگیری مدل توبیت (Tobit model)به روش دومرحله ای هکمن به بررسی عوامل موثر بر اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی پرداخته شد. نتایج الگوی دومرحله ای هکمن در مورد اضافه برداشت آب نشان داد که در مرحله اول متغیرهای توضیحی نوع کشت غالب، مالکیت شخصی و مالکیت سهمبری چاه آب با اثر نهایی ۳۵/۰، ۴۳/۰ و ۴۱/۰، رابطه مستقیم؛ و متغیرهای عمق چاه، نوع کانال انتقال آب و کشت محصولات کمآب رابطه معکوسی با اضافه برداشت داشتند. در مرحله دوم نتایج نشان داد که رابطه متغیرهای فاصله مزرعه تا چاه، درآمد سالیانه کشاورز و نوع کشت غالب با میزان اضافه برداشت، رابطه ای مستقیم و معنیدار در سطح پنج درصد بود. بر این اساس، توجه بیشتر به عوامل فنی موثر در بهره برداری و مدیریت آب به همراه افزایش آگاهی کشاورزان در جهت مشارکت در اصلاح الگوی کشت، گامی موثر درزمینه کاهش اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی بوده و پیشنهاد میشود.
کلمات کلیدی: عوامل اقتصادی و اجتماعی, اضافه برداشت آب, الگوی توبیت, الگوی دومرحله ای هکمن
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1247860/