محمدعلی حکیم آرا - دکتری روان شناسی، استادیار دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما تهران، تهران، ایران
داود نعمتی انارکی - دکتری علوم ارتباطات، دانشیار گروه روزنامه نگاری و خبر دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران
لیلا ابوالفتحی - کارشناس ارشد روزنامه نگاری، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران

پردازش اطلاعات، حوزه مشترک میان رسانه و علوم شناختی است؛ در رسانه، محصول نظام فناوری پردازش اطلاعات و ارتباطات (ICT) و در شناخت انسانی، محصول نظام طبیعی پردازش اطلاعات. صفحه نمایش تلویزیون با استفاده از فناوری، اطلاعات را در مدهای صوت، تصویر و نوشتار و در قالب پیام های متنی و زیرمتنی ثابت و رونده پیش رو قرار می دهد و مغز، اطلاعات را در مدالیته های شنیداری و دیداری پردازش می کند. افزایش ظرفیت پردازش در محیط رسانه به خودی خود امتیاز نیست، مگر آنکه شیوه ارائه با ظرفیت و سازوکار پردازشی مغز هماهنگ باشد. برخلاف صوت و تصویر که در نواحی مشخص پردازش می شوند، پردازش نوشتار، یعنی تصویر صوتی کلام، مستلزم درگیری نواحی مختلف مغزی است و طراحی نامناسب صفحه نمایش، پردازش اطلاعات را مختل می کند. نظریه بار شناختی بر پایه معماری شناختی انسان، دستورالعمل هایی را برای طراحی صفحه نمایش توصیه می کند تا اندوزش اطلاعات و یادگیری پیام تسهیل گردد. این پژوهش بر پایه اثر گسست توجه، اثر مدالیته و اثر حشو، به مطالعه چگونگی به کارگیری دستورالعمل ها در صفحه نمایش های چهار شبکه خبر سیما، ایران اینترنشنال، بی بی سی فارسی و سی ان ان پرداخته است. یافته ها، نشان داد سی ان ان از فناوری پردازش اطلاعات به گونه بهینه استفاده می کند. همچنین، یافته های مصاحبه نشان داد که کارشناسان شبکه خبر سیما با مفاد نظریه و کاربرد آن کمتر آشنایی دارند.

علوم شناختی, نظریه بار شناختی, شبکه های خبری, شبکه خبر سیما