علیرضا مسجدی - استادیار گروه مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
منوچهر فتحی مقدم - دانشیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

حفاظت و ساماندهی تالاب ها از اهمیت خاصی برخوردار می باشند در بخش هایی از تالاب ها گیاهانی قرار دارند که اندام های بیرونی این گیاهان باعث افزایش زبری و کاهش سرعت جریان آب می گردد. گیاه پده برگدار رودخانه ای از جمله گیاهانی هستند که در تالاب ها رشد می کند. اندام بیرونی این گیاه باعث کاهش سرعت جریان و جلوگیری از فرسایش کناره ای می شود.یکی از فاکتورهایی که مقاومت هیدرولیکی گیاهان با آن بیان می شود ضریب زبری است. اندازه گیری ضریب زیری گیاهان موجود در این سواحل و دشتهای سیلابی و بررسی تاثیر آنها در کاهش سرعت و تنش برشی جریان از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از مدل آزمایشگاهی به بررسی ضریب زبری گیاه پده رودخانه ای پرداخته شده است.این گیاهان بومی حاشیه رودخانه کارون بوده که در شرایط غیر مستغرق و زیر بحرانی در فلوم شیشه ای بطول12/6متر، عرض 0/5 متر و ارتفاع0/6 متر با سرعت، دبی و عمق های مختلف آزمایش شدند. ارتفاع گیاهان در این تحقیق 35 سانتی متر و با آرایش طبیعی و تصادفی در بازه ای از فلوم بطول2/8 متر در کف فلوم قرار داده شدند. تعداد کل آزمایش ها در این تحقیق 22 عدد بود. با توجه به آزمایش ها انجام شده برروی مدل فیزیکی و نمودارهای بدست آمده می توان نتیجه گرفت ضرایب زبری گیاهان تابعی از شرایط جریان نظیر سرعت، عمق و شعاع هیدرولیکی و همچنین تابعی از نوع و پوشش گیاهی هسنتد. همچنین در شرایط نیمه مستغرق گیاهان، با تغییر سرعت، عمق، عدد رینولدز، عمق استغراق و حاصلضرب سرعت در شعاع هیدرولیکی VR) در شرایط طبیعی تراکم، ضریب زبری مانینگ دارای تغییرات غیر خطی می باشند.

پوشش گیاهی، ضرائب زبری، نیمه مستغرق، تالاب