محمد بخشایی مطلق - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری و استاد دانشگاه فنی پسران و دانشگاه سما یاسوج

یکی از عمده عوامل ایجاد کانون های اولیه بشری و اجتماعات انسانی، مکان مبادله، بازارها بوده است. بازار به لحاظ تاریخی و به منزله نهاد حساس شهری سابق بسیار طولانی دارد و متاثر از ویژگی های معماری ایرانی اسلامی می باشد. بازار یکی از بزرگترین دستاوردهای تمدن دوره اسلامی بویژه در کشور ایران به عنوان نماد فضاهای تجاری بوده است. یکبازار علاوه بر آنکه مکانی برای تبادلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی محسوب می گردد، دارای فضای معماری می باشد که متناسب با اقلیم و همساز با شرایط بومی وسنتی منطقه شکل گرفته است. یک الگو از فضای معماری ایرانی- اسلامی می باشد که توسط متفکران ایرانی، تحت تاثیر شرایط تاریخی، حغرافیایی، فرهنگی، اقلیمی و بومی برای حرکت به سمت کمال معنوی و مادی تدوین شده است را دربر می گیرد. از این رو در این مقاله فوق به بررسی ویژگی های معماری بازارهای سنتی که متناسب و همساز با اقلیم جغرافیایی هست پرداخته ایم و آنرا به مقایسه بازارهای مدرن که اصول معماری در آن کمتر دیده می شود درآورده ایم تا بازارهای سنتی را به عنوان از الگوی معماری ایرانی- اسلامی بیان کنیم و در نهایت پیشنهاداتی مبنی بر بهبود فشای بازارها همساز با اقلیم جغرافیا بیان کرده ایم. روش تحقیق: توصیفی، تحلیلی، بر اساس جمع آوری اطلاعات کتابخانه ها و مشاهدات میدانی پرداخته ایم که نتایج آن شناخت بهتر معنای بازارهای سنتی و کاربرد آن در طرح بازارهای مدرن امروزی با ایجاد بازارها با معماری مناسب خاص بشر شهر نشین امروزه است.

بازار، معماری سنتی، اقلیم، محیط زیست، معماری مدرن