سهیلا صفری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
نسیم رفیعی راد - استادیار معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

با گسترش مذهب شیعه در عصر صفوی، مسجد به عنوان تجلی گاه خدایی و عبادی همانند ادوار گذشته اسلامی پابرجا ماند؛ یکی از مهمترین بناهای صفویه مسجد شیخ لطف الله است که دربردارنده کیفیات خاص معماری دوره صفویه می باشد. این کیفیات در کتب و مقالات گوناگون مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته اند، اما موضوع مورد بحث در این مقاله صرفا در مورد چگونگی برقراری ارتباط فرد با فضاهای کالبدی داخل مسجد است اما از آنجایی که ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه از محیط است که شخص را در ارتباط درونی با محیط قرار می دهد، در وقاع عاملی که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افارد خاص گردد، حس مکان نامیده می شود. مسئله پژوهشی مورد مطرح نیز این است رویکرد حس مکان در مسجد شیخ لطف الله چگونه است؟ در این راستا در این مقاله به بررسی همه جانبه این رویکرد پرداخته می شود. که با روش کتابخانه ای گردآوری شده و با رویکرد تحلیلی- توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. طبق نتایج بدست آمده، مولفه های حس مکان در مسجد شیخ لطف الله بر اساس سه مولفه کالبدی با شاخصه های (رنگ، نور، مصالح، عناصر طبیعی و ...)، ادراکی- زیبایی شناسی شامل (ادراک فضایی، نوع فضاها و ...) و فعالیت ها بسیار مورد اهمیت می باشند.

حس مکان، معماری صفویه، مسجد، معماری مساجد، مسجد شیخ لطف الله