حسن غروی - دانش آموخته درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و دکتری فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم ، قم، ایران
محدثه مهرا بی زاده - دانشجوی دکتری مطالعات زنان، گرایش حقوق زن در اسلام، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
محسن فتاحی - استادیار دانشکده زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

خانواده به مثابه سنگ زیرین ساختمان جامعه، جایگاه رفیعی در سنت دینی دارد و مهم ترین نهاد اجتماعی و عامل اساسی پیشرفت و شکوفایی شهروندان جامعه است. قرآن و سنت، به عنوان مصادر اصلی فقه و حقوق اسلامی، بر رعایت حقوق والدین به عنوان رکن اصلی خانواده تاکید ویژه دارند. خشونت خانگی فرزندان علیه والدین بنیان خانواده را متزلزل می کند. پرسش این پژوهش آن است که: فرزندان از نظر حقوقی چه مسئولیت کیفری ای در برابر خشونت خانگی علیه والدین دارند و نظام حقوقی ایران تا چه میزان توانسته است از ایشان در برابر افرادی که حریم خصوصی والدین را محترم نمی شمرند، دفاع کند؟ هدف از پژوهش حاضر واکاوی سیاست های پاسخ دهی کیفری در قبال جرایم ارتکابی علیه والدین، به ویژه سالمندان و ناتوانان و همچنین حمایت های قضایی افتراقی از آنها است. به نظر می رسد با وجود مبانی مستحکم در جرم انگاری علیه خشونت خانگی در برابر والدین، قانون گذار از این ظرفیت حقوقی استفاده شایانی نکرده است. لذا ضرورت دارد جایگاه ویژه ای در قوانین کیفری برای حمایت از والدین در نظر گرفته شود. واکاوی قوانین ایران نشان دهنده ضعف و ابهام قوانین مربوط به خشونت علیه والدین است. با این حال، اجتناب از تورم کیفری اقتضا می کند در انتساب مسئولیت کیفری نگاه واقع بینانه تری داشته باشیم. پژوهش حاضر، با روش کتاب خانه ای اسنادی در مقام گردآوری، و رویکرد توصیفی تحلیلی در مقام داوری، با واکاوی ابعاد گوناگون این موضوع، به تجزیه و تحلیل مبانی فقهی حقوقی گستره حمایت حقوقی از والدین در برابر خشونت خانگی می پردازد.

خشونت خانگی, خشونت علیه والدین, حمایت قضایی, جرم انگاری, مسئولیت کیفری