حقیقت یا افسانه: ارزیابی دانشمندان مسلمان از «حافظه تاریخی»
Publish place: Seven Heavens، Vol: 22، Issue: 79
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 141
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HAFT-22-79_001
تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1400
Abstract:
دانشمندان مسلمان معتقدند گزارش متن یا حادثه ای اگر با حافظه تاریخی جمعی جامعه در همه اعصار و در طی نسل ها تایید شود می تواند گزارشی یقین آور و قطعی تلقی شود. کسانی گفته اند اگر در اعتبار حافظه تاریخی تردید شود بنیاد دو نهاد دین و تاریخ به کلی ویران خواهد شد، چون هر دو به نحوی راسخ بر حافظه تاریخی بنا شده اند. با این همه، دانشمندان مسلمان از این امکان نیز آگاه بودند که هماهنگی ناآگاهانه و ارتجالی اذهان به سبب احساس مشترک یک جامعه، می تواند انگاره مشترکی را بیافریند که گفته یا حادثه ای را به آگاهی جمعی و باوری مشترک برای نسل های آینده تبدیل کند و آنچه را ما «حافظه تاریخی» می نامیم به وجود آورد. آنها می دانستند که روایت ها ثابت نیستند و می توانند در طول زمان تغییر کنند، همچنین ممکن است مردم منابعی دیگر، از جمله تفسیر خود از حادثه ای را بر مشاهده شان بیفزایند و درنتیجه، آگاهی جمعی و باور مشترکی شکل بگیرد که حقیقتی در آن وجود ندارد. آنها می دانستند که شنیدن حادثه یا خبری برای بار نخست، می تواند اثری عمیق بر ذهن بگذارد که همواره آن حادثه یا خبر را در ظرف همان فهم نخست به یاد آورد. بنابراین، چگونه می توان اثبات کرد که مصداقی از حافظه تاریخی واقعا درست است و صرفا شایعه ای نبوده که مردم در مقطع زمانی خاصی آن را باور کرده، یا خواسته اند باور کنند، و آن را برای یکدیگر نقل کرده و [سپس] نسل به نسل انتقال داده اند؟ خط فاصل میان حقیقت و شایعه چیست و چه هنگام حافظه تاریخی، حقیقت، یعنی رخداد واقعی حادثه ای یا بیان گفته ای، را می نمایاند؟ در سنت اسلامی، در چنین مسائلی شرایطی پیشنهاد کرده اند تا مجال خطا را محدود کند و اعتبار حافظه تاریخی را به مثابه راوی امین و مخبر صادق وقوع عینی و خارجی رخداد افزایش دهد. این مقاله بر آن است تا شرایط پیشنهادی را مطرح کند.
Keywords:
Authors
محمد جاودان
استادیار دانشکده شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :