سید جعفر صادقی فدکی - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

درباره وحدت شرایع دیدگاه های متعددی مطرح است. برخی شرایع الاهی را فقط در اصول دین مشترک دانسته اند؛ ولی عده ای برآنند که شرایع الاهی علاوه بر اشتراک در اصول، در برخی فروع عملی نیز اشتراک دارند. قائلان به اشتراک نیز درباره نسخ شرایع پیشین آرای متفاوتی دارند. مشهور فقیهان مذاهب اسلامی معتقد به نسخ شرایع پیشین اند و عده ای به نسخ جزئی این شرایع قائل شده اند و برخی نیز از نسخ نشدن شرایع سخن به میان آورده اند. فرضیه این پژوهش آن است که برخلاف بسیاری از دیدگاه های مهم در این موضوع، شرایع الاهی علاوه بر اشتراک در اصول، در بیشتر فروع عملی نیز اشتراک دارند. از این رو، مسلمانان می توانند به آموزه های الاهی شرایع گذشته در صورت صحت نقل و واقع نشدن تحریف، به جز در مسائل خاص، همانند آموزه های شریعت اسلام عمل کنند.

دین, شریعت, اصول دین, فروع دین, نسخ