تلفیق نقشهسازی آلودگی هوا در برنامه ریزی کاربری اراضی نمونه پژوهش: شهرستان مبارکه

در حال حاضر برنامه ریزی کاربری اراضی برپایه توان سرزمین انجام و به ندرت به محدودیت هایی چون آلودگی هوا توجه می شود. هدف از این پژوهش، چیدمان بهینه کاربری اراضی شهرستان مبارکه با لحاظ معیار آلودگی هواست. برای انجام این کار دو روند در نظر گرفته شد؛ یکی ارزیابی توان کاربری های کشاورزی، صنعتی و شهری با لحاظ نقشه پراکنش PM۱۰ و NOxحاصل از نرم افزار AERMOD و دیگری بدون در نظر گرفتن معیار آلودگی هوا. استانداردسازی و تعیین وزن معیارها و زیرمعیارهای اکولوژیک، فیزیکی و اقتصادی اجتماعی هر کاربری از مدل AHP و ارزیابی توان منطقه با روش WLC به دست آمد. کاربری ها به کمک روش MOLA تلفیق شد. با مقایسه نتایج دو روند، بهترین لکه ها برای هر کاربری با استفاده از روش TOPSIS تشخیص داده شد. با فرض توسعه حدودا ۱۱۰۰هکتاری برای هریک از کاربری ها، حدودا ۲۷ درصد از مساحت کاربری کشاورزی، ۱۵ درصد از مساحت کاربری صنعتی و ۳۶ درصد از مساحت کاربری شهری در واقعیت برای توسعه نامناسب بودند؛ در حالی که به دلیل لحاظ نشدن معیار آلودگی هوا در رویکرد سنتی برنامه ریزی کاربری اراضی، مناسب تشخیص داده شده بودند. یافته های پژوهش نشان می دهد دستیابی به توسعه پایدار در کنار مولفه های اکولوژیک، فیزیکی پایدار و اقتصادی اجتماعی نیازمند استفاده از مولفه های فیزیکی پویا و ناپایدار ازجمله آلودگی هواست. با توجه به پژوهش های مرتبط به نظر می رسد این پژوهش، یکی از پژوهش های پیشگام در تلفیق معیار آلودگی هوا برای چیدمان بهینه اراضی است.

Keywords:

ارزیابی توان , تخصیص چندهدفه اراضی , سامانه اطلاعات جغرافیایی , شهرستان مبارکه , AERMOD