محمد مولوی - استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی ره قزوین
محمدحسن شاطری - دکترای علوم قرآن و حدیث

رسمیت یافتن مذهب تشیع در دوران حکومت صفوی در ایران، در فاصله سده دهم تا نیمه سده دوازدهم هجری، و یکپارچه شدن فضای مذهبی ایران به سود تشیع دوازده امامی تاثیرات گوناگونی در حوزه های مختلف دانش های دینی، از جمله تفسیر قرآن، بر جا نهاد و دگرگونی هایی را در این حوزه موجب شد. برخی از این تحولات عبارت اند از: پیدایش و گسترش جریان اخباری گری در حوزه های علمی شیعه، نگارش گسترده تفاسیر روایی، کم رنگ شدن رویکرد کلامی در تفسیر، رونق یافتن تفسیر فقهی، خرده گیری تند عالمان از جریان خلافت، گرایش به تاویل گرایی، گرایش به فلسفه و به کارگیری آن در تفسیر، پافشاری مفسران بر به کارگیری روایات معصومان (ع) در تفسیر، فاصله گرفتن از مبانی، دیدگاه ها و روش های تفسیری اهل سنت، و گسترش بیش از پیش تاویل گرایی در آیات فضایل. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه ژرف کاوانه آثار تفسیری و تاریخی زمان صفویه تحولات تفسیری این دوران را تحلیل کرده است.

کلیدواژه ها: حکومت صفویه, تفسیر شیعی, تفسیر سده میانه, تفسیر در سده دهم, اخباری گری