نازیلا کاردان - گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز.
حبیب حکیم زاده - گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز.
یوسف حسن زاده - گروه مهندسی آب، قطب علمی هیدروانفورماتیک، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، تبریز

پل­ها یکی از مهم­ترین سازه­های هیدرولیکی ارتباطی به شمار می­روند. برخورد جریان به پایه پل ها فرسایش اطراف پایه و آسیب دیدگی آن را به دنبال دارد. ازاین رو یکی از مباحث مهم در زمینه ایمنی پل­ها، کنترل فرسایش بستر اطراف پایه­ها است. تاکنون مدل­های فیزیکی مختلفی در آزمایشگاه برای بررسی رفتار جریان و فرسایش بستر پیرامون آن ساخته شده­اند که صرف­نظر از هزینه و زمان­بر بودن آزمایش­ها، مشکلات ناشی از تغییرات مقیاس را نیز به همراه داشته­اند. امروزه با استفاده از کدهای دینامیک سیالات محاسباتی کارآمدتر، رفتار هیدرودینامیکی سیالات به­طور گسترده­تری بررسی می­شود. در این تحقیق برای این منظور از نرم افزار Flow۳D استفاده شده است. این پژوهش به شبیه­سازی جریان اطراف مدل پایه­های پل مختلف پرداخته و الگوی جریان و فرسایش بستر را بررسی می نماید. با توجه به حساسیت مدل­های عددی به تعداد سلول­های شبکه در میدان محاسباتی، صحت­سنجی تعداد مختلف شبکه، با مقایسه نیمرخ های سرعت انجام یافته است. سه مدل آشفتگی مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفته و پس از بررسی نیمرخ­های سطح آزاد آب، الگوی جریان اطراف پایه و عدد استروهال، شبیه­سازی جریان با مدل آشفتگی LESانجام گردیده است. تعداد ۱۵ مدل نیز برای ارزیابی دو پارامتر مهم عامل آب شستگی، جدایش جریان و جریان رو به پایین، انتخاب شده­اند. ابزارهای انتخابی در این راستا، سکو، مقطع هندسی پایه و شکاف می­باشند. نتایج نشان داد در اغلب موارد استفاده از یک ابزار کنترل آب شستگی بهتر از ترکیب ابزارهای مختلف عمل می­کند با به کارگیری شکل عدسی به عنوان مقطع هندسی پایه، عمق آب شستگی تا ۵۸ درصد کاهش و با مدل ترکیبی مقطع مستطیلی گردگوشه، سکو و شکاف بیشینه عمق فرسایش یافته تا ۵۰ درصد کاهش نشان داد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که کنترل جدایش جریان و پدیده شکست گردابه به­مراتب بیش از کنترل جریان رو به پایین در کاهش فرسایش بستر موثر است.

شبیه سازی عددی, رهایی متناوب گردابه ها, نرم افزار Flow۳D, مدل آشفتگی, آب شستگی, پایه پل