مدیریت و بهره برداری مخازن در شرایط سیلاب

بدون شک سیلاب به عنوان یک بلای طبیعی شناخته شده است ولی سیلاب در عمل، هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی یکی از مهیب ترین بلاهای طبیعی در جهان محسوب میشود. سیل عبارت است از افزایش دبی جریان به صورت غیرمعمول که از مسیر دائمی خود خارج شده و خساراتی در پی دارد، تعریف میگردد. سیل میتواند نتیجه ریزش بارانهای شدید، ذوب سریع برف و یخ و یا تخریب سدها باشد. علت وجود این فرایند هرچه باشد وقتی که وارد مناطق شهری گردد موجب ایجاد خسارات و گاهی تلفات زیادی میگردد. از دیرباز تاکنون ساخت مخازن کنترل سیلاب یکی از اقدامات مهم برای مدیریت سیلاب بوده است. هدف اصلی مدیریت سیلاب توسط مخزن، جلوگیری از خسارت سیلاب در پایین دست مخزن و حفظ امنیت مخزن است. مخازن از طریق ذخیره بخش اعظم جریان سیلاب، حجم جریان در اراضی پایین دست، رودخانه ها و کانالها کاهش میدهند. بدین ترتیب با کاهش پیک سیلاب و شدت آن، علاوه بر بهبود کارایی سیستم ها برای مهار سیلاب، منجر به پیشگیری احتمالاتی سیلاب های کوچکتر متوالی در سیلاب دشت ها شده و نقش مهمی در تنظیم و تخصیص مجدد منابع آب ایفا میکنند. یکی از مهمترین اقدامات برای مدیریت سیلاب، تعیین استراتژی های موثر بهره برداری مخزن است که ضمن به حداقل رساندن خسارات پاییندست و حفظ ایمنی مخزن، حجم ذخیره آب پس از واقعه سیلاب به حداکثر برساند. ظرفیت ذخیره در دسترس، بزرگی جریان ورودی مورد انتظار از سیلاب ورودی و تعیین حجم رهاسازی مخزن از مهمترین متغیرهای بهرهبرداری مخازن کنترل سیلاب است. در این مقاله مدیریت و بهره برداری مخازن در شرایط سیلاب مورد بررسی قرار گرفته است.

Keywords:

سیلاب , مخازن کنترل سیلاب , مدیریت سیلاب , بهره برداری مخزن