محمدسعید نجفی - پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران

هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییر احتمالی اقلیم در آینده بر تناسب اراضی کشت دانه های روغنی در استان آذربایجان غربی است. بدین منظور پس شناسایی نیازهای رویشی کشت دو محصول کلزا و آفتابگردان، داده های دما، بارش، تابش و رطوبت نسبی در دوره های آینده بر اساس نتایج مدل های گزارش ششم تغییر اقلیم (GFDL -CM۴) CMIP۶ و تحت سناریوی ssp۵۸۵ برای منطقه مورد مطالعه استخراج گردید. سپس نیازهای رویشی (معیارها) به صورت رقومی برای دوره پایه ۲۰۱۵ -۱۹۸۷ و سه دوره در آینده ۲۰۳۰-۲۰۲۱ ، ۲۰۶۰ -۲۰۵۱ و (۲۱۰۰-۲۰۹۱ آماده سازی شد. برای تعیین درجه اهمیت هریک از معیارهای تعیین شده، از روش دیماتل و تحلیل شبکه (ANP) ا ستفاده شده ا ست. نتایج نشان می دهد که تغییرات اقلیمی شرایط مناسب تری را برای کشت آفتابگردان در استان آذربایجان غربی فراهم می نماید و اما برای کشت کلزا منجر به ایجاد محدودیت هایی خواهد شد. بنابراین با تغییر الگوی کشت متناسب با توان محیطی منطقه می توان یک الگوی کشت متوازن با تغییرات اقلیمی انتخاب نمود. بطوریکه در صورت کشت محصول مناسب با الگوی تغییرات اقلیمی، میزان اراضی مناسب و بسیار مناسب تا حدود ۷ تا ۱۰ درصد نسبت به دوره پایه افزایش می یابد.

دانه های روغنی، تغییرات اقلیمی، CMIP۶، .ANP