زهرا قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز
ارمغان استکی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز
شکور طافی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز
لاله دیوبند - استادیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز

کشور ایران به لحاظ دارا بودن ریزش های جوی کم و منابع آبی محدود، جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود؛ لذا استفاده بهینه و پایدار از منابع آبی موجود، یکی از راهکارهای سازگاری با این شرایط خشکی میباشد. یکی از مولفه هایی که با تخمین دقیق آن میتوان به برنامهریزی و تعیین دوره آبیاری، مدل بندی بیلان آبی هر منطقه و در نهایت مدیریت بهینه منابع آبی دست یافت، تعیین تبخیر و تعرق گیاه مرجع می باشد. در این تحقیق، عملکرد پنج مدل مختلف رابطه والیانتزاس در برآورد تبخیر و تعرق مرجع مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور از داده های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک واقع در استان کرمان با دوره زمانی ۲۰ ساله (۲۰۱۹-۱۹۹۹ ) استفاده گردید و مقادیر تبخیر و تعرق مرجع ماهانه توسط روش فائو-پنمن-مانتیث (به عنوان روش استاندارد) برآورد شد. سپس مقادیر محاسبه شده از روش پنمن مانتتیث، با استفاده از مدلهای مختلف رابطه والیانتزاس برآورد گردید. نتایج نشان دادند که از بین مدلهای رابطه والیانتزاس ضعیف ترین نتیجه مربوط به مدل والیانتزاس ۵ با RMSE برابر با ۶/ ۳۹۰ میلیمتر بر روز، CRM برابر با ۰/۶۶۷ میلی متر بر روز و R۲ برابر ۰/۹۵۴ میباشد. همچنین بهترین تخمین برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع، مربوط به مدل والیانتزاس۲ نیز با RMSE برابر ۴/۵۱۳ میلیمتر بر روز، CRM برابر ۰/۴۶۲میلیمتر بر روز و R۲ برابر ۰/۹۲۱ به دست آمد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت در ایستگاه مورد مطالعه با توجه به محدود بودن داده های اقلیمی، مدل والیانتزاس۲ توانایی جایگزینی به جای معادله فائو-پنمن-مانتیث را در شرایط محدودیت داده در مناطق خشک و نیمه خشک دارا میباشد.

تبخیر و تعرق، والیانتزاس، فائو-پنمن-مانتیث.