الهام شایق - دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
محمدعلی حکیم زاده اردکانی - دانشیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

یکی از مهمترین اثرات تغییر اقلیم، خشکسالی است. خشکسالی فرایندی است که پس از یک دوره طولانی و بدون بارندگی به وقوع می پیوندد. تعیین زمان شروع، وسعت و پایان خشکسالی دشوار است. در همین راستا تلاش زیادی شده است تا روشهای لازم برای تجزیه و تحلیل و نظارت بر شاخص های خشکسالی و تاثیر آن بر اقلیم تهیه شود. هدف از انجام این مطالعه، بررسی شاخصهای خشکسالی به صورت توصیفی-مقطعی در حوزه آبخیز اسکندری استان اصفهان است. در این مطالعه با استفاده از داده های بارندگی ماهانه ایستگاه اسکندری در دوره ۴۱ ساله (۱۳۵۸-۱۳۹۹)، پارامترهای مختلف نظیر SPI، DI، ZCI، CZI و MCZI تعیین شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرمافزار DIP استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که شاخصهای PNI، DI، SPI، CZI و ZSI ؛ شدیدترین خشکسالی را برای سال ۹۲-۱۳۹۱ نشان میدهند، که در این سال مجموع بارندگی ۱۸۰ میلیمتر میباشد. همچنین شاخصهای PNI، DI، SPI، CZI و ZSI نشان میدهند که سال ۱۳۷۳-۷۴ مرطوب ترین سال میباشد که در این سال مجموع بارندگی ۵۷۸ میلیمتر است. بررسی نتایج شاخص های مورد مطالعه نشان میدهد که شاخص های SPI، CZI و ZSI عملکرد تقریبا مشابهی دارند. شاخص MCZI در مقیاس سالانه قادر به نمایش و تعیین خشکسالی ها و ترسالیهای حوزه آبخیز اسکندری نیست زیرا برای همه ی سالها نتایج یکسان است(نسبتا خشک). استفاده از نتایجاین تحقیق میتواند برای تعیین و پیشبینی شرایط آینده و تهیه هشدار زودهنگام در زمینه خشکسالی و اقدامات کنترلی مناسب در حوزه آبخیز اسکندری مفید باشد.

حوزه آبخیز اسکندری، خشکسالی، شاخصهای SPI، CZI و ZSI، شاخص MCZI، نرم افزار DIP