ارزیابی اثرات پروژه های آبخیزداری بر معیشت آبخیزنشینان (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دهلکوه-شهرستان بیرجند)

در برنامه ریزی رشد و توسعه کشور، استفاده اقتصادی تر از منابع و عوامل تولیدی به عنوان یک روش اصولی و کارا در فعالیتهای اقتصاد روستایی مدنظر قرارگرفته است. بر این اساس میتوان بیان نمود که آبخیزداری میتواند با مدیریت صحیح و مناسب منابع آب وخاک، شرایط محیط زندگی انسانها را برای حفظ عناصر حیاتی آماده کند. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی اقدامات انجام شده آبخیزداری از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ بر معیشت و درآمد جوامع ساکن در حوضه آبخیز دهلکوه میباشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از گزارش اقتصادی-اجتماعی تهیه شده طرح تفصیلی اجرایی حوضه آبخیز دهلکوه شهرستان بیرجند در سال ۱۳۸۳ ، منابع و روشهای درآمدی اقتصادی و معیشتی حوضه مذکور استخراج شد. سپس برای ارزیابی اثربخشی طرحهای انجام شده در منطقه، اقدام به بررسی منابع و روشهای اقتصادی و معیشتی حوضه مذکور در سال ۱۳۹۹ با روش مطالعه سال ۱۳۸۳ گردید. نتایج بررسی نشان میدهد که در خصوص تاثیرگذاری فعالیتهای معیشتی درمجموع ارزشافزوده حاصل از منابع سرمایه ای موجود(زمین و دام) در سال ۱۳۸۳، ۵۳/۹ درصد سهم فعالیتهای کشاورزی و۴۶/۱ درصد سهم فعالیتهای دامداری می باشد درحالیکه در سال ۱۳۹۹، سهم فعالیتهای دامداری به ۹۸/۲۵ درصد و سهم مربوط به فعالیتهای کشاورزی ۱/۷۴ درصد رسیده است. مهمترین نتیجه پژوهش زیر نشان میدهد که اقدامات انجام شده در حوضه آبخیز دهلکوه علیرغم اثرگذاری مثبت، تاثیرمعناداری در زندگی مردم نداشته است.

Keywords:

آبخیزداری , گابیون , سنگی ملاتی , خشکه چین , کپه کاری