مجید رئوف - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه محقق اردبیلی
علی حیدری علی کمر - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی
سیمین علی اوغلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا نیک پور - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه محقق اردبیلی
سجاد میرزایی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

برای کنترل سیلاب یکی از مهمترین اهداف برنامه ریزی حوضه آبخیز، تحلیلهای هیدرولوژیکی مرتبط با سیل است. در این تحقیق به بررسی دقت مدل هیدرولوژیکی Hec_۱ در شبیه سازی هیدروگراف سیلاب حوضه آتشگاه پرداخته شد. بدین منظور هیدروگراف سیلاب با این مدل در محیط نرم افزار WMS و برای دوره های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ سال با استفاده از توزیع احتمالی لوگ نرمال برآورد شد. برای واسنجی مدل سه و برای اعتبارسنجی مدل دو واقعه بارش رواناب انتخاب شد. با استخراج پارامترهای هیدرولوژیکی متفاوت مورد نیاز حوضه برای مدل Hec_۱ ، شبیه سازی هیدروگراف صورت گرفت. نتایج نشان داد که در مرحله واسنجی مقادیر زمان تاخیر، شماره منحنی، ضریب زبری مانینگ، ضریب رواناب و ضریب تلفات اولیه به ترتیب ۱/۲۷ ساعت، ۷۶/۵، ۰/۰۳۵، ۰/۲ و ۸/۸۳ تعیین شدند. مقدار خطای نسبی در مرحله واسنجی ۶/۶۸ درصد و در مرحله اعتبارسنجی ۷/۸۴ درصد به دست آمد. جهت شبیه سازی هیدرولوژیکی، الگوی بارش WMO انتخاب گردید. حداکثر دبی سیلاب شبیه سازی شده در دوره های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ سال به ترتیب برابر ۳/۵۴، ۸/۲۹، ۱۰/۲۵، ۱۱/۵، ۱۲/۰۸ و ۱۴/۶۹ متر مکعب بر ثانیه به دست آمد. مقایسه دبی شبیه سازی با دبی اندازه گیری شده توسط دو شاخص آماری به نام خطای نسبی و ریشه میانگین مربعات خطا انجام گرفت. مقادیر خطای نسبی و میانگین مربعات خطا در برآورد دبی حداکثر حوضه آبخیز آتشگاه با چهار مدل هیدرولوژیکی، نشان داد کمترین خطا مربوط به مدل هیدرولوژیکی HEC_۱ با ۱۳/۸۶ درصد خطای نسبی و خطای ریشه میانگین مربعات ۱/۱۱ متر مکعب بر ثانیه است.

دبی سیلاب، دوره بازگشت، WMO، HEC_۱، WMS