مجتبی مبارکی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
مرتضی مبارکی - دانش آموخته کارشناسی مهندسی شیمی، دانشکده فنی و حرفه ای شهید چمران اهواز

یکی از راهکارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می شود. در این تحقیق ابتدا نیاز آبی گیاهان چغندرقند، سیب زمینی، ذرت علوفه ای و گوجه فرنگی در سطح شهرستان اصفهان محاسبه شد. سپس میانگین حجم آب مصرفی، آب مجازی، ردپای آب و بهره وری مصرف آب این محصولات برای دوره آماری ۱۳۸۹ - ۱۳۹۶ مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد در بین محصولات مورد مطالعه گیاه سیب زمینی با مقدار ۲۱۰۱/۹۱ مترمکعب بر تن بالاترین ردپای آب و چغندرقند با میزان ۱۰۹۴/۶۸ مترمکعب بر تن کمترین ردپای آب را دارا بودند. بیشترین مقدار آب مجازی مصرف شده برای گیاهان مورد مطالعه مربوط به ذرت علوفه ای ۰/۳۹) مترمکعب برکیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به گوجهفرنگی ۰/۱۹) مترمکعب برکیلوگرم) بود. کمترین مقدار بهره وری مصرف آب ۲/۸۲) کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) نیز متعلق به چغندرقند بود. همچنین دراین مطالعه جزء دیگری از ردپای آب به نام ردپای آب سفید مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن بیشترین مقدار مربوط به محصول سیب زمینی با مقدار ۲۰۰۶/۷) متر مکعب بر کیلوگرم) و کمترین مقدارنیز مربوط به محصول چغندرقند با مقدار ۱۰۰۳/۸۳) متر مکعب بر کیلوگرم) بود. بنابراین مطابق نتایج به دست آمده میتوان گفت محصول گوجه فرنگی با توجه به پایین بودن مقادیر آب مجازی و بالا بودن بهره وری مصرف آب آن نسبت به دیگر محصولات مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه برای کشت مناسب تر میباشد.

آب سبز، آب آبی، آب خاکستری، آب سفید، نیاز آبی.