بررسی روند تغییرات زمانی شاخصهای کیفی آب آبیاری در رودخانه شیرین دره، شمال شرق ایران

در این مطالعه با استفاده از شاخص های مختلفی به بررسی تغییرات زمانی کیفیت آب رودخانه شیرین دره طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۷۴ (شمال شرق ایران) در محل دو ایستگاه قتلیش و قلعه بربر جهت آبیاری زمین با استفاده از شاخصهای پتانسیل شوری، نسبت جذب سدیم، نسبت Kelley، کربنات و بیکربنات سدیم باقیمانده، خطر منیزیم و نمودار Wilcox پرداخته شد. شاخص پتانسیل شوری کیفیت خوب تا غیر قابل قبول، شاخصهای نسبت جذب سدیم، نسبت Kelley، کربنات و بیکربنات سدیم باقیمانده کیفیت خوب، و شاخص خطر منیزیم کیفیت های مناسب و نامناسب را در هر دو ایستگاه نشان داد و براساس نمودار Wilcox نیز بیشتر نمونه های آب در هر دو ایستگاه کیفیت متوسطی جهت آبیاری زمین داشتند. بررسی روند تغییرات شاخصهای کیفی مورد مطالعه براساس آزمون Mann-Kendall نشان داد شاخص های نسبت جذب سدیم، نسبت Kelley و کربنات سدیم باقیمانده در طی دوره آماری مورد مطالعه افزایش معنیداری داشته که به دلیل افزایش غلظت یون های سدیم، کربنات و بیکربنات نسبت به یون های کلسیم و منیزیم در نتیجه رهاسازی آنها از سازندهای دربرگیرنده خود میباشد. همچنین، شاخص خطر منیزیم کاهش معنیداری داشت که عمدتا به دلیل افزایش غلظت یون کلسیم نسبت به یون منیزیم در طی زمان و در نتیجه واکنش بین آب و سازندهای حاوی این یون میباشد. بنابراین، زمین شناسی منطقه و نوع سازندهای رخنمون یافته را میتوان یکی از عوامل زیست محیطی عمده در کنترل نرخ ورود یونها به داخل آب و در نتیجه کیفیت آب برای آبیاری زمین در نظر گرفت.

Keywords:

رودخانه شیرین دره , نسبت جذب سدیم , خطر منیزیم , کشاورزی , نمودار Wilcox