لیدا سلطانی - بخش بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مژگان شهریاری - فیزیولوژی ملکولی/ دانشکده زیست/دانشگاه فرایبورگ/آلمان
فرشاد رودبارکلاری - زیست شناسی ۳/ دانشکده زیست شناسی/ دانشگاه فرایبورگ
قاسم محمدی نژاد - دانشیار اصلاح نباتات، قطب علمی تنش های محیطی در غلات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

هدف: از بین گیاهان روغنی سازگار با آب و هوای ایران، گلرنگ  (Carthamus tinctorius L.)از جایگاه ویژهای برخوردار است و سازگاری خوبی با مناطق کم آب دارد. گلرنگ به عنوان گیاه زراعی مدل با تنوع در اسیدهای چرب شناخته شده است. این گیاه با تحمل نسبتا بالایی که به شوری و خشکی از خود نشان می دهد و همچنین به علت دارا بودن روغنی مطلوب با بیش از ۹۰ درصد اسیدهای چرب غیراشباع، همواره به عنوان یک گیاه دانه روغنی مطلوب و با ارزش مطرح بوده است. از این­رو گلرنگ می­تواند نقش مهمی در گسترش سطح زیر کشت گیاهان روغنی در کشور داشته باشد. ایران با آب و هوای متنوع، یکی از غنی ترین مناطق جهان از لحاظ ذخایر ژنتیکی گلرنگ به شمار می­رود. با این حال کشت گلرنگ در کشور رواج چندانی نداشته و دلایل عمده آن به احتمال زیاد، عدم ترویج و عملکرد پائین دانه­ی ارقام آن است. در این پژوهش، به منظور بهینه­سازی انتقال ژن به گیاه گلرنگ، برای اولین بار از روش غوطه­ور سازی گل در سوسپانسیون اگروباکتریوم حامل ژن گلوفوزینات استفاده شده است. در حقیقت دسترسی به ارقام مهندسی شده می­تواند نقش مهمی در توسعه کشت این گیاه داشته باشد. مواد و روش­ها: در این مطالعه ۹ لاین بومی و غیر بومی گلرنگ که بر اساس صفات مختلف زراعی و فنوتیپی انتخاب شده بودند به صورت مجزا با استفاده از ناقل بیان کننده ژن گلوفوزینات، با به کار گیری روش غوطه­ور سازی گل در سوسپانسیون اگروباکتریوم با غلظت  (OD۶۰۰ nm)۱ در حضور دو مقدار متفاوت از سیلوت-۷۷  مایه زنی شدند. نتایج: بررسی­های ژنومیک و توالی­یابی سنگر برای نسل T۱ با استفاده از آغازگرهای ژن مقاومت به گلوفوزینات نشان دهنده موفقیت انتقال ژن گلوفوزینات در گیاه گلرنگ از طریق غوطه­ور سازی گل بود. نتیجه­گیری:از میان ۹ ژنوتیپ مورد مطالعه و ۱۷ گیاه ترنسفورم شده با استفاده از روش غوطه­ور سازی در مطالعه حاضر، ۳ گیاه ترنسفورم شده با تائید توالییابی به دست آمد که ۱ گیاهچه متعلق به ژنوتیپ محلی یزد، ۱ گیاهچه متعلق به ژنوتیپ محلی کرمان و ۱ گیاهچه متعلق به ژنوتیپ پائیزه۱۲ بود. هر سه گیاه با غلظت ۴۰ میکرولیتر از سیلوت-۷۷ تلقیح شده بودند.

بهینه سازی انتقال ژن, مهندسی ژنتیک, گلوفوزینات, گیاهان روغنی