مریم نصیردهقان - Department of psychology, Karaj Branch, Islamic Azad university, Karaj, Iran
نیلوفر طهمورسی - Department of psychology, Karaj Branch, Islamic Azad university, Karaj, Iran
عباس مقیم بیگی - Department of Biostatistics and Epidemiology, School of Health, Alborz University of Medical Sciences, ‎Karaj, Iran
حبیبه تقوی کجیدی - Department of Medicine, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran

مقدمه بیماری دیابت، از جمله مشکلات جدی سیستم های بهداشت و درمان در تمامی جهان و همچنین ایران به حساب می آید. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و واقعیت درمانی بر خودمراقبتی، فشار خون و قندخون ناشتا در مبتلایان به دیابت نوع دو انجام شد. مواد و روش­ها روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران زن مبتلا به دیابت نوع ۲ شهر کرج در سال ۱۳۹۹  بود. ۴۵ نفر از داوطلبین واجد شرایط به روش  نمونه گیری دردسترس و به شکل تصادفی وارد پژوهش شدند. برای گروه های واقعیت درمانی و فراشناخت درمانی، هشت جلسه ۹۰دقیقه ای، برگزار شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودمراقبتی توبرت و گلاسکو (۲۰۰۰)، دستگاه فشار خون آنالوگ و آزمایش قند خون ناشتا استفاده شد. در گروه ها پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و در نهایت، پیگیری انجام شد‎.‎ جهت تجزیه و تحلیل داده ها از میانگین و انحراف معیار استفاده شد و داده ها با استفاده از روش اندازه گیری مکرر ‎و با آزمون تعقیبی بون­فرونی در محیط نرم افزار spss۲۲‎ با سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها نتایج نشان داد و گروه فراشناخت درمانی و واقعیت درمانی بر خودمراقبتی (۰۰۱/۰P<‎) اثر افزاینده داشتند و در طول زمان (۰۰۱/۰P<‎) و در پیگیری نیز پایدار بود ولیکن بر قند خون ناشتا و فشار خون اثر معناداری نداشتند. نتیجه­گیری بر اساس یافته های این پژوهش، واقعیت درمانی و فراشناخت درمانی در افزایش خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ موثر بودند.

Metacognitive therapy, Reality Therapy, Self Care, Blood Pressure, Blood Glucose, Diabetes Mellitus, Type ۲, فراشناخت درمانی, واقعیت درمانی, خودمراقبتی, فشار خون, قندخون ناشتا, دیابت ملیتوس نوع ۲