مرتضی مجاهدی - Traditional Medicine and History of Medical Sciences Research Center, Babol University of Medical Science, Babol, Iran
مجید اصغری - School of Traditional Persian Medicine, Qom University of Medical Science, Qom, Iran
عباس عبادی - Behavioral Sciences Research Center, Life Style ، Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran
رضا ایلخانی - School of Traditional Persian Medicine, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
زهرا آقانوری - Isfahan Endocrine and Metabolism Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
علی منتظری - Iranian Academic Center for Education, Culture and Research. Tehran. Iran

مقدمه: در طب ایرانی دیابت از نظر مزاجی به دو نوع گرم و سرد تقسیم و برای هر یک درمان های متفاوت ذکر شده است. هدف از این پژوهش، دستیابی به معیارهای مورد توافق متخصصان با تجربه طب ایرانی، جهت تعیین مزاج کودکان مبتلا به دیابت بود. مواد و روش کار: در این تحقیق که طی سالهای ۹۶-۹۴ انجام شد، ابتدا معیارهای مطرح شده جهت تعیین مزاج بیماران دیابتی طی سه زیر مطالعه کیفی شامل؛ کتب معتبر طب ایرانی، مصاحبه با بیماران و متخصصان طب ایرانی، شناسایی و تحلیل شدند. سپس با استفاده از روش دلفی از ۱۶ متخصص طب ایرانی، در خصوص اهمیت کمی و کیفی شاخصهای بهدست آمده طی سه دور نظرسنجی به عمل آمد. پس از هر دور پاسخها مورد تجزیه و تحلیل آماری و کیفی قرار گرفت و در نهایت شاخص هایی که میانگین امتیاز بسیار خوب داشتند معیار اصلی و آنها که امتیاز خوب داشتند معیار فرعی تلقی شدند.  یافته ها: پس از انجام سه دور دلفی؛ متخصصان، گزاره های میزان عطش، ملمس دست، ملمس کلیه، تاثیرپذیری از هوا، تاثیرپذیری از غذا و تهبج (پف دور چشم) را به عنوان معیارهای اصلی و علائمی همچون رنگ ادرار، بوی ادرار، رنگ چهره و رنگ چشم را به عنوان معیارهای فرعی در تشخیص مزاج کودکان دیابتی در نظر گرفتند. نتیجه گیری: معیارهای به دست آمده علاوه بر کمک به تشخیص انواع سوء مزاجات عام و عضوی ساده یا مادی، دقت کافی در افتراق دیابت گرم و سرد را در کودکان دیابتی دارد. کمی‎سازی معیارهای به دست آمده سبب افزایش دقت آنها در تشخیص مزاج بیماران شده است.

Diabetes, Ziabites, mizaj, Delphi method., مزاج, دیابت, ذیابیطس, روش دلفی, طب ایرانی