حسین تک تبار فیروزجائی - Assistant Professor of Arabic Language and Literature -Qom University –Iran.
علی حاجی خانی - Associate Professor of Quranic Science – Tarbiat Modares Universit – Tehran- Iran.
غلامرضا بلوری - Graduated Student of Arabic Language.

ضرب المثل ها در فرهنگ و افکار عمومی مردم ریشه دارند و بررسی طرح واره های تصوری ضرب المثل های عربی، سبب آشنایی عمیق تر با زندگی و فرهنگ عرب زبانان خواهد شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با روش توصیفی تحلیلی، انواع طرح واره های موجود در هزار مورد از ضرب المثل های فرائد­الادب را بر اساس الگوی طرح واره های تصوری اوانس و گرین در چارچوب معنی شناسی شناختی بررسی کند؛ میزان کارآمدی انواع طرح­واره­های مطرح­شده از جانب آنان را در تحلیل ضرب­المثل­های عربی بسنجد؛ درصد فراوانی انواع طرح­واره­ها را نشان دهد و برخی از دلایل فراوانی نمود برخی طرح­واره­ها را تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد انواع طرح واره های ارائه­شده از جانب اوانس وگرین در فرائدالادب یافت می شود و طرح­واره میزان، بیشترین تعداد فراوانی و طرح­واره غیر­ماده­پنداری، کمترین تعداد فراوانی را در ضرب­المثل­های بررسی­شده دارد. حیوانات و عناصر طبیعت با توجه به نقش و حضورشان در زندگی اعراب، جایگاه برتر خود را در زبان نیز حفظ کره اند. فعالیت­های انسانی و همچنین اعضای بدن انسان نیز بخش مهمی از حوزه­­های مبدا ضرب­المثل­ها را از آن خود کرده و تجارب عینی کاربرد اعضا در زندگی، الگوی انتقال مفاهیم قرار گرفته است. عرب­زبان موارد ملموس را به امور انتزاعی تسری می­دهد و به­ندرت، عکس آن اتفاق می­افتد. تعدد وجوه  طرح واره­ها در ضرب­المثل­های عربی نسبت به فارسی کم­رنگ­تر است که زندگی و تجربیات ساده بادیه­نشینان در این امر بی­تاثیر نیست.    

Keywords: Cognitive Linguistics, image schema, Arabic proverbs, Faraid al-Adab, واژه­های کلیدی: معنی شناسی شناختی, طرح واره تصوری, ضرب المثل های عربی, فرائدالادب.