سعید بشیری - دانشجوی دکتری مدیریت بحران دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران
بهرام بیات - استاد گروه امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران
شروین جمشیدی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
رضا صالح زاده - استادیار گروه مدیریت دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

با توجه به ماهیت چندوجهی و پیچیدگی مفهوم تاب آوری، در اکثر مطالعات مدیریت بحران اجتماعات تاب آور، بدلیل عدم ملاحظات مفهومی که پایه سنجش تاب آوری می باشد، نتایج قابل قبولی مشاهده نمی گردد. لذا این تحقیق با هدف تمرکز بر مبانی مفهومی، در تلاش برای یافتن الگوی غنی در مدیریت بحران جوامع می باشد. در این راستا، در تحقیق پیش رو، ضمن مرور منابع مختلف، تعداد ۸۰ پیشینه منتخب در بازه زمانی ۴۷ ساله با بهره گیری از شبکه تحلیل مضمون، طبقه بندی و بررسی شد و پس از تعیین مضامین فراگیر، تجزیه و تحلیل آماری در راستای اهداف تحقیق در محتوای پیشینه ها صورت گرفت. مطابق یافته ها، مضامین «ثبات، پاسخ، بازیابی، کاردانی، افزونگی، خطرپذیری و سازگاری» به عنوان مضامین فراگیر در جوامع تاب آور تعیین وضمن تجزیه و تحلیل داده ها و نیز بررسی میزان استفاده از هرمضمون در پیشینه ها، فراوانی مضامین ثبات و سازگاری، با بیشترین تکرار در محتوای مطالعات تعیین شد. سپس جایگاه هرمضمون در مراحل مختلف مدیریت بحران شامل قبل از وقوع، حین وقوع و پس از وقوع و نیز حالات مختلف عملکرد تاب آورانه شامل شرایط عادی، اضطراری و انتقالی تبیین و ترسیم گردید. درنهایت مشخص شد، علیرغم افتراق مضامین مستخرج از این تحقیق با محتوای هرکدام از پیشینه ها به دلیل نقص در مفاهیم آنها، این رویکرد با تلفیق دیدگاه های صاحب نظران مطالعات انطباق داشته و به دلیل غنی بودن و جامعیت در مبانی، الگوی مناسبی برای سنجش تاب آوری در مدیریت بحران جوامع می باشد.

تاب آوری, مدیریت بحران, الگو, جوامع