تحلیل نقش برجسته های سفالین براساس نقوش سفال در آثار هنری خراسان در سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۷۰

انسان، تنها موجودی است که به دنبال زیبایی می رود و زیبایی را دوست دارد. در جوامع پیش از تاریخ ایران، یکی از کانال ها و ر سانه هایی که بشر می توان ست از طریق آن حس زیبا شناسانه خود را ار ضا و منتقل سازد، سفال بود. علاوه بر ایجاد فرم های مختلف ظریف و زیبای سفالی، ایجاد نقوش نیز می توانست عطش او را برای ارضا کردن این حس فرو بنشاند. در این میان او با استفاده از نقوش هندسی از همان ابتدایی اختراع سفال در دوره نو سنگی به این کار مبادرت ورزید. با پیشرفت جوامع از یکجا نشین ابتدایی (روستاهای اولیه) تا جوامع روستا نشینی پیشرفته، روند توسعه و تکامل نقوش از هندسی به گیاهی و جانوری و از انسانی به نقوش موضوعی و نمادین به خوبی بر سفال های پیش از تاریخ ایران هویدا است. سفال سازی در ایران تقریبا منسوخ و در دوره اسلامی از نو رایج شد و بیش از پیش مورد توجه قرار گر فت. با گذشت زمان و گسترش زندگی، سفالگری هم تکامل یافت. هنمرندان سفالگر بر ظرف های گلی نقش و نگار کشیدند و آنها را با رنگ های گوناگونی آراستند. اکنون در بیشتر نقاط ایران، از جمله لالجین همدان، میبد یزد، شهر رضای اصفهان زنوز آذربایجان، کلپورگان سیستان و بلوچستان، جویبار مازندران، سیاهکل گیلان از روش (توصیفی- تحلیلی) و با (جمع آوری داده ها به شیوه میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است.) و کتابخانه ای (یادداشت نویسی و گردآوری اطلاعات از منابع) جمع آوری کردیم. همچنین، از پژوهش های باستان شناسی، اطلاعات تاریخی، جمع بندیها، نتیجه گیری ها و تحلیل های به دست آمده استفاده کردیم. در پژوهش صورت گرفته معلوم شد وجوه اشتراک زیادی در شیوه تولید، اعمال لعاب و نقش اندازی بر روی سفالینه های در این مراکز وجود دارد، تلاش در جهت دستیابی به نوعی بدنه های معروف به »خمیر سنگی« و موفقیت در زمینه تولید آن، رواج نقاشی زیر لعابی و انواع لعاب تک رنگ شفاف و قهوه ای و بکارگیری نقوشی مانند ماهی، پرونده و انواع نقوش گیاهی و هندسی متناسب با و ضعیت فرهنگی و اقلیمی این مناطق سفالگری از جمله جنبه های مشترک هنر آنان می باشد. کاربرد آزادانه و خلاقانه نقش و رنگ گذاریهای خارج از چهارچوب طرح درمند گناباد بر ویژگی های منحصر به فرد سفالگری این مراکز است و در جایی تفاوت در ساختار آرایه های به کار رفته و بکار گیری مستمر لعاب شفاف بی رنگ درمند گناباد به عنوان وجه تمایز سفالینه های این مراکز سفالگری در عین شباهت های موجود، اصالت های منطقه ای و فرهنگی خویش را حفظ کرده و دارای هویت و شاخصه های منحصر به فردی می باشد که دارای تامل است.