زینب السادات حسینی - دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
زهرا اکبری - مدرس دانشکده علوم قرآنی آمل
صدیقه افتاده - مدرس دانشکده علوم قرآنی آمل

اصطلاح تاویل که برگرفته از آیات قرآن و روایات پرشمار فریقین است، بر وجود معنایی فراتر از ظاهر الفاظ قرآن دلالت دارد. درباره معنا و ماهیت، چگونگی تاویل و گستره آن در قرآن، پیوسته گفتگوهایی در بین محققان وجود دارد و آثار گوناگونی نیز در این زمینه پدید آمده است. کتاب تاویل الآیات الظاهره، نوشته علامه سید شرف الدین حسینی استرآبادی از علمای قرن دهم هجری با رویکرد متفاوتی به معنای تاویل به نگارش درآمده است. بررسی های اولیه نشان می دهد که مولف گستره وسیعی از آیات قرآن را با روایات پیشوایان معصوم دین (ع) و با پیش فرض های ویژه ای، تاویل کرده است. این نوشتار که به شیوه توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، کتاب تاویل الآیات الظاهره، را از لحاظ ماهیت تاویل، مبانی تاویل و گونه شناسی روایات تاویلی مورد بررسی قرار می دهد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که تاویل در این کتاب معنایی عام دارد که شامل معنای ظاهری و باطنی می شود و با این رویکرد، بسیاری از آیات قرآن کریم -که از نگاه مولف به نوعی به اهل بیت (ع) ارتباط دارد- با استفاده از روایات این بزرگواران تاویل شده است.

استرآبادی, تاویل الآیات الظاهره, تاویل, باطن قرآن