بتول ملاشفیعی - دانشجوی دکتری، قرآن و حدیث، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران
عبدالکریم بهجت پور - دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
محمد ناصحی - استادیار، گروه قرآن و حدیث، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران

هدف پژوهش حاضر آسیب شناسی دوستی با کفار در جامعه اسلامی و راه های برون رفت آن براساس سوره ممتحنه و با روش تحلیل مضمون می باشد. برای کشف مضامین سوره با روش تحلیل محتوا، با مراجعه به آیات و واژگان آن، مضامین پایه، مضامین سازمان دهنده، مضامین عام و مضمون نهایی، استخراج گردیده و مشخص شد که مضامین عام و حاکم بر سوره، عدم دوستی با کفار و پیروی از احکام الهی در روابط با آنان و مسلمانان بوده و برگرفته از همین مهم، مضمون نهایی آن، خودباوری و عدم اعتماد به دشمن معرفی شده است. لذا جامعه اسلامی در همین راستا و با توجه به زمینه ای چون برائت جویی، در فرایند شکل گیری دارای آسیب های اخلاقی متفاوتی مانند غلبه روابط عاطفی در برائت و افراط در برائت جویی در عرصه سیاسی- اجتماعی بوده است که خدای متعال برای رهایی جامعه اسلامی از آنها، راهکارهایی مانند الگوگیری از حضرت ابراهیم(ع) و عدالت ورزی برای برون رفت از آنها را بیان کرده است.

دوستی با کفار, سوره ممتحنه, عدالت ورزی, روش تحلیل مضمون, حضرت ابراهیم(ع)