کیانوش ذاکرحقیقی - دانشیار گروه شهرسازی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

یکی از مسائل عمده پژوهش در زمینه فقر شهری، محدودیتهای واژگان مورد استفاده برای توصیف گروه های مردمی مدنظر در این دسته بندی است. افراد و خانوارهای ساکن در محدوده های شهری که از محرومیت های مختلف رنج میبرند به طور عمومی فقیر یا کم درآمد نامیده میشوند، اما دلیل اصلی بسیاری از محرومیتهای این گروه، درآمد اندک ایشان نیست. همچنین، اطلاق واژه فقیر به این گروه سبب میگردد پژوهشگران یا نهادهای فعال در زمینه کاهش فقر از دانش، مهارتها و منابع موجود نزد این گروه ها و آنچه ایشان میتوانند برای حل مشکلات خود به عرصه عمل بیاورند غافل شوند. به همین سبب تعداد زیادی از این محرومیتها، با عنوان کلی محرومیت های غیردرآمدی نامیده میشوند. مقاله حاضر می کوشد با تمرکز بر موضوع فقر شهری و دلایل اهمیت پرداختن به این موضوع، جنبه هایی جدید از فقر شهری و محرومیتهای ناشی از این جنبه ها را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور، مقاله حاضر از روش تحلیلی-توصیفی استفاده میکند و با مرور تجربیات جهانی مشخص می سازد که علاوه بر ناکافی بودن درآمد، وجود یکی از عوامل تاثیرگذار همچون ناپایداری درآمدی، داراییهای پایه ناکافی و ناپایدار، مسکن با کیفیت پایین و اغلب نامطمئن، خطرناک و بیش از حد شلوغ، تامین ناکافی و ناکارامد زیرساختهای عمومی و تامین ناکافی خدمات پایه و یا کمبود دسترسی به این زیرساختها یا خدمات میتوانند سبب گردند که خانوار فقیر محسوب گردند. در پایان، مقاله میکوشد بعضی راهبردهای اساسی برای کاهش و رفع این محرومیتها را بر اساس تجربیات کشورهای در حال توسعه مورد بررسی قرار دهد.

فقر شهری، بازتعریف، محرومیت زدایی، شهر اسلامی