محمدجواد عرب اصفهانی
حسین شجاعی

یکی از مهمترین هنرهای اسلامی خوشنویسی است که تحقق آن نیازمند فراهم آوردن بسترهایی است که باید در چارچوبی مشخص متجلی گردد. از شاخص ترین قلم های خوشنویسی که جزئی از اقلام سته نیز به شمار می آید خط ثلث میباشد. این خط نمایانگر قداست، عظمت، جدیت، عبادت و روحیه ای متعالی، برونگرا و پرانرژی با ساختاری ایستا و موقر است. با توجه به مقدمه ای که بیان شد چالش اصلی در این پژوهش استفاده از قابلیتهای زیبایی شناسانه ی خط ثلث در طراحی نشانه نوشتاری بوده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و روش نمونه گیری هدفدار یا قضاوتی و نیز روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. این پژوهش به این پرسشهای اساسی پرداخته است که خط ثلث چه قابلیت هایی برای دستیابی به یک نشانه نوشتاری دارد؟ نتایج حکایت از آن دارد که خط ثلث خطی پرحرکت و مواج است و حالتی رقص گونه دارد که ۳۱ از حروف آن را سطح و ۳۲ آن را دور تشکیل میدهد؛ دنباله برخی حروف این خط به دنباله های تیز و نازک (تشعیر) ختم میشود؛ همچنین »ترویس« یا »سرک« بر فراز حروف ایستاده آن فراوان دیده میشود. در طراحی نشانه نوشتاری طراح در ایجاد یک نشانه نوشتاری نیازمند آموزش حرفهای خوشنویسی نیست؛ چون هدف خطاطی نیست بنابراین صرفا شناخت ساختار حروف و چرخش های قلم و زوایای آنها جهت طراحی نشانه نوشتاری پیشنهاد میشود. خط ثلث به دلیل ویژگیهایی که دارد و همچنین داشتن اشکال متعدد برای یک حرف جذابیت قابل ملاحظه ای برای طراحی نشانه نوشتاری از خود بروز میدهد. هدف اصلی این پژوهش یافتن قابلیتهای خط ثلث برای دستیابی به یک نشانه نوشتاری بوده است.

لوگو، نشانه، نشانه نوشتاری، خط ثلث، زیبایی شناسی خط ثلث