محمدتقی پیربابائی - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
پیراسته نعیمی طرئی - کارشناس ارشد معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

تحولات اجتماعی و فرهنگی سبب بوجود آمدن تغییراتی در سبک زندگی و مناسبات اجتماعی افراد گردیده است. این تحولات گاه به صورت هماهنگ با سبک زندگی اسلامی ایرانی و گاه در مغایرت با آن نمود یافته است. سازمان دهی فضایی مسکن در صورت انطباق با نیاز ها ی عصر حاضر و در جهت نیل به تعالی می تواند درسامان دهی گزینش های آگاهانه و یا ناآگاهانه افراد که منجر به سبک زندگی آنها می گردد، موثر واقع شود. لذا مورد التفات قرار دادن سبک زندگی و نیاز های ساکنین در سازماندهی فضایی مسکن از اهمیت بالایی برخوردار است. آشپزخانه به عنوان یکی از مهمترین عرصه ها در معماری مسکونی، از این تغییرات مستثنی نبوده و التقاطی از فرهنگ ایران و غرب را بدون در نظر داشتن انطباق با نیاز ساکنین، پذیرا شده است. بررسی کیفی مولفه های سبک زندگی اسلامی ایرانی در مهراز آشپزخانه در مجنمع های مسکونی با روش تطبیقی و استدلال منطقی صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که معماری امروز آشپزخانه در جهت برآورده کردن نیاز افراد دارای جنبه های مثبت و منفی بوده و الگو هایی متفاوت نسب به مسکن سنتی و مدرن طلب می نماید که به طور توامان کارایی وزیبایی را با توجه به سبک زندگی اسلامی ایرانی- بارعایت محرمیت در جهت برآورده ساختن امنیت روانی خانواده در ارتباط با دیگران، حفظ حریم در کنار اشراف والدین به فرزندان وایجاد تعامل بین اعضای خانواده، با دوری از تجمل گرایی با تصحیح الگو های مصرف متناسب با نیازهای کاربر ایرانی و در نظر گرفتن الگوهای سلامت -برآورده سازد و با دید جزئی نگر به محل قرار گیری آشپزخانه و یافتن راهکارهای مناسب جهت متحقق شدن نیاز های ساکنین بدون حذف صورت مساله، با توجه به مصالح، چیدمان و وسایل، می توان طرحی را ارائه داد که سبب ساز سیر تعالی خانواده گردد.

سبک زندگی اسلامی ایرانی، مسکن ایرانی، معماری مسکونی، آشپزخانه.