فهیمه زارع زاده - استادیار گروه هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس
فاطمه شاکرد - دانشجو کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی،گروه هنر اسلامی،دانشگاه تربیت مدرس

پوشاک وآرایه های زینتی همراه آن از عناصری هستند که به کمک آنها می توان اقشار مختلف جامعه را تفکیک نمود. در جامعه ایران عصر قاجار نوع نظام و قدرت حاکم بر اساس اسناد و نوشته های نویسندگان مختلف از نوع سنتی بوده و در آن حاکم یا به تعبیری شاه قدرت مطلق محسوب می شده است . در چنین جامعه ای قدرت ، دستاوردهای چون ثروت و منزلت را به همراه داشته است . لذا اقشار و طبقات وابسته به این قدرت مطلقه چون شاهزادگان ، زنان حرمسرا و درباریان و حتی برخی از تجار و روحانیون به سبب وابستگی شان به این کانون قدرت به طبع از مواهب این قدرت که همانا کسب ثروت و منزلت بوده است ، بهرمند می شدند . روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش پدیدار شناسی است که به ساختار پرداخته می شود و گردآوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته است و در پی پاسخگویی به این سوال است که هنر جواهردوزی بر روی لباسهای عصر قاجار به چه نحوی به کار می رفت و شامل چه نوع نقوش و آرایه های تزیینی میشد؟ نتایج نشان داد که استفاده از جواهر دوزی و مروارید دوزی بر روی پوشاک، استفاده از نقش کهن بته جقه هم به عنوان طرح در پارچه ها و هم به عنوان طرح اصلی در جواهرات مورد استفاده همراه پوشاک و استفاده از نشان ها بر روی پوشاک به خصوص در مورد آقایان از جمله آرایه های زینتی هستند که در این دوره مورد استفاده قرار گرفته اند.

آرایه های مرصع، پوشاک زنان و مردان قاجار، دوره قاجار