بیتا شفائی - دانش آموخته دکتری شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مرتضی شجاری - استاد گروه فلسفه دانشگاه تبریز

شهر مطلوب در حکمت اسلامی شهری است که در آن تمامی نیازهای آدمی برآورده شده و انسان بتواند به کمال شایسته خویش برسد. چنین شهری از دیدگاه ابن عربی بهشت حقیقی است که دارای ظاهر و باطن است. باطن این شهر کمالات علمی و عملی شهروندان است و در ظاهرش لازم است آنچه برای آرامش شهروندان مورد نیاز است، فراهم آید؛ اموری مانند پیوستگی و انسجام (بعد ریخت شناسی)، کاربری مناسب اراضی، وجود نمادهای مناسب شهری و امنیت و ایمنی. آدمی خلیفه الهی است؛ زیرا بر صورت حق تعالی آفریده شده و دارای جامعیت است، بنابراین لازم است که متصف به کمالات و صفات حق تعالی باشد و این اتصاف در زندگی اجتماعی و با سیر و سلوک انجام میگیرد. با توجه به سلسله مراتب نیازهای انسان، شهر بدوا باید نیازهای اولیه و جسمانی انسان را برطرف کرده و امنیت، ایمنی و سرپناه و مسکنی شایسته برای وی فراهم نماید. در قدم بعدی، ماهیت شهر، از کالبد و ریخت آن گرفته تا روابط، معنا و روح جاری در آن،باید برانگیزنده حس تفکر و تامل باشد. چرا که تفکر و در ادامه آن حصول معرفت، مقدمه ای است بر خودشناسی و پا نهادن آدمی در مسیر رشد و کمال.

شهر مطلوب، بهشت حقیقی، قلمرو عمومی، زندگی خصوصی