حمید حسینی - دانشجوی ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه محقق اردبیلی

شهرسازی کارکردی و منطقه بندی کاربری زمین، نخست در اواخر قرون ۱۹ و اوائل ۲۰ در شهرهای اروپایی و آمریکا رایج و با ظهور جهان صنعتی و همچنین صدور بیانیه جهانی منشور آتن در سال ۱۹۳۳به اوج خود رسید و اولین جنبش نوین شهرسازی نام گرفت و تا ۱۹۶۰رویکرد مسلط در شهرسازی جهان بود. با اینحالی که رویکرد مدرنیسم در فحوای خود به دنبال آسایش انسان شهرنشین بود لیکن فاجعه های زیست محیطی در طول قرن بیستم منجر به انتقادهایی برجریان مدرنیسم شد و زمینه بروز نهضت جدیدی در شهرسازی به نام پست مدرنیسم گردید. منشور ۲۰۰۰ در کنفرانس "طراحی شهری، تجدید شکل شهرها" در سال ۱۹۹۳ ارائه شد و هدف آن مطرح کردن بهترین اندیشه های طراحی، روشهای موفق عملی و شیوه های نوین و سازماندهی طراحی شهری در آینده بود.در حال حاضر نزدیک به نیم قرن از رواج "طرح های جامع توسعه شهری و منطقه بندی" در ایران می گذرد و الگوی طرح جامع و نظام منطقه بندی و کاربری اراضی در ایران بارها مورد انتقاد قرار گرفته و لزوم بازنگری در نظام سیاست گذاری منطقه بندی و کاربری اراضی در ایران بیش از پیش مورد تاکید قرارگرفته است. همین امر سبب تغییر نگرش در نظام سنتی شهرسازی ایران و اذعان به عدم کارایی شهرسازی متکی بر طرحهای جامع توسعه شهری و نظام منطقه بندی متکی به این نوع از طرحهای شهری شده و بدین ترتیب برای اولین بار به طور رسمی طی مصوبه "لزوم تهیه طرحهای جامع شهری با رویکرد ساختاری و راهبردی در سال "۱۳۸۶ ضرورت تغییر رویکرد شهرسازی ایران از مدرن به پست مدرن مطرح شده است.این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی تطبیقی و ردیابی آثار اندیشمندان برجسته و قوانین و مقررات منطقه بندی و کاربری اراضی (شهرسازی) در دو رویکرد شهرسازی منشور آتن و منشور ۲۰۰۰ در ایران و نهایتا با بهره گیری از یافته ها و نتایج پژوهش تائید نمود که پس از گذشت حدود سه دهه از صدور بیانیه منشور ۲۰۰۰ هنوز تغییری در رویکرد طرحهای توسعه شهری در ایران (و جایگزینی طرحهای ساختاری راهبردی) ایجاد نشده و ماندگاری شهرسازی ایران در برزخ منشور آتن (شهرسازی مدرنتیه) در شرایط کنونی تائید گردید.

منشور آتن، منشور ۲۰۰۰، منطقه بندی، کاربری اراضی، طرحهای جامع شهری، طرحهای ساختاری راهبردی