ساختارشناسی فرم خانه های قاجاری تبریز و آیین های فرهنگی

شکل گیری فرم مسکن را نمیتوان از زمینه های فرهنگی جدا دانست. در خانه های دوره ی قاجاری تبریز نیز میتوان تاثیر آیین های فرهنگی را بر ساختار فرمی آنها مشاهده کرد. تحلیل این رابطه میتواند ابعاد تازه ای را از ارتباط میان ویژگی های فرمی خانه های دوره ی مورد بحث با آیین های ملی و مذهبی را به نمایش بگذارد. بدین منظور با استفاده از راهبرد تفسیری-تاریخی و بهره گیری از تدابیر کتابخانه ای و مطالعات اسنادی، به شناسایی عناصر ساختاری فرم خانه های مربوط به دوران قاجار تبریز پرداخته شده و تلاش شده تا با شناسایی آیین های مذهبی و ملی و نمود فضایی آنها، چگونگی تاثیرگذاری این آیینها بر ویژگیهای ساختاری فرم خانه هامرتبط با فضاهای درونی و بیرونی و الگوی حیاط، مورد کنکاش قرار گیرد. بررسی الگوی فرم خانه های تبریز در دوره ی قاجار نشان میدهد که تاثیرگذاری الگوهای وارداتی بر ورود فرم های جدید در قالب عناصری چون سنتوری ها و تزئینات ستونها و الگوی پله ها و کلاه فرنگی ها مشهود است. عناصر ساختاری فرم خانه ها نیز عالوه بر آنکه متاثر از ریشه هایی وارداتی هستند، خود در ارتباط با جنبه های مختلف فرهنگ از جمله آیین ها قرار میگیرند. فرم شناسی ایوانها نیز نشان از سازگاری و مشارکت آنها در برگزاری رویدادهای آیینی دارد. سایر عناصر ساختاری نظیر طاقها و کاربندی ها نیز علاوه بر وظیفه ی سازه ای که بر عهده دارند در ارتباط با نیازهای فرهنگیای قرار می گیرند که به بهترین نحو در زمان برگزاری رویدادهای آیینی نمود پیدا میکنند.

Keywords:

فرم , معماری قاجار , خانه های تاریخی تبریز , فرهنگ , آیینها و معماری.